thành một kẻ khố rách áo ôm mất rồi! Mọi khi nó vốn vẫn đẹp trai, - nó
giống tôi như đúc, mặt trắng trẻo, hiền hoà, hệt như một đứa con gái, mắt
trong trẻo thông minh, thân hình gọn gàng cân đối, vai rộng, tóc màu hạt dẻ,
quăn quăn... Thế mà bây giờ mõm dô ra, tóc cợp lên, xoã cả xuống cổ áo,
mắt mờ đục toàn thân xơ xác, lưng bắt đầu khọm xuống, - và lúc nào cũng
lầm lầm lì lì, hai con mắt dồn cả vào sống mũi.
- Bây giờ mẹ chớ có quấy rầy con, - nó bảo, - con có thể gây ra những
chuyện tày trời đấy.
Mà nó lại say rượu, nhổ bậy, cười bâng quơ, đăm chiêu, chơi đàn gió cái
bài Thời gian một đi là không trở lại, rồi đôi mắt nó đẫm lệ. Tôi thấy rõ là
tình cảnh mình hỏng mất rồi, phải lấy chồng cho mau thôi. Đúng lúc đó
người ta làm mối cho tôi một ông goá vợ, cũng làm cửa hàng, ở vùng ngoại
ô. Đó là một người đã có tuổi, nhưng có tiền cho vay, có của nả. Nghĩa là
cũng chính là điều mà tôi vẫn hằng theo đuổi bấy lâu nay. Tôi bèn vội vã
qua những người đáng tin cậy để tìm hiểu thân thế của ông ta, và thấy là
không có gì mắc mớ cả. Phải quyết định, phải mau chóng làm quen, - bà
mối chỉ giới thiệu chúng tôi qua loa trong nhà thờ, - nghĩa là phải kiếm cớ
đi lại thăm nhau, như cái kiểu chạm mặt ấy mà. Ông ta đã đến tôi trước, tự
giới thiệu: “Tôi là Lagutin, Nikolai Ivanưts, chủ cửa hàng”. - “Xin rất hân
hạnh”. Nhìn ra thì thấy ông ta khá đáo để, - vóc người quả tình là không cao
lớn gì, tóc bạc hết, nhưng tính khí rất dễ chịu, điềm đạm, chỉnh tề, khôn
khéo; và rõ ra là con người căn cơ, nghe nói là cả đời chẳng nợ ai đồng xu
nào... Rồi sau chính tôi cũng bày chuyện ra để đến nhà ông ta như tuồng có
công việc, thì tôi thấy ông ta có hầm rượu vang và có cửa hàng với đủ mọi
đồ nhắm với rượu vang, như: mỡ lá, giăm bông, cá trích, cá mòi. Nhà
không to, nhưng đèn sạch bong. Các cửa sổ đều có rèm che, có hoa, sàn nhà
quét tước sạch sẽ, tiếc một nỗi là sống một mình một bóng. Ngoài sân thấy
cũng ngăn nắp. Có ba bò cái, ngựa hai con. Một con là ngựa cái, ba tuổi,
ông ta bảo là người ta đã trả năm trăm nhưng ông chửa bán. Ồ, cái con ngựa
đẹp vậy, tôi cứ đứng ngắm nó hoài! Thế còn ông ta thì chỉ khe khẽ cười,
vừa đi vừa chạy lon ton lại vừa luôn mồm kể chuyện, hệt như đọc vanh
vách lên một bảng giá nào đó: nào là cái này đáng từng này, cái kia đáng
