NHỮNG NGHỊCH LÝ CỦA THỜI GIAN - Trang 156

đoạn (công đoạn Chính phủ và công đoạn Quốc hội) của quy trình lập pháp
đều cần được đổi mới. Dưới đây là một vài suy nghĩ bước đầu về những nội
dung đổi mới có liên quan.

Trước hết, về mặt lôgíc, một quy trình có hai công đoạn thì mỗi công đoạn
phải có một ý nghĩa riêng (chứ không hẳn là một việc làm hai lần) và mỗi
công đoạn đều phải bổ sung giá trị gia tăng cho sản phẩm được sáng tạo ra.
Với quy trình lập pháp, có thể diễn đạt nôm na hai công đoạn này như sau:
công đoạn Chính phủ là công đoạn nhận biết vấn đề và thiết kế chính sách
(để xử lý vấn đề); công đoạn Quốc hội là công đoạn thẩm định và thông qua
chính sách (biến chính sách thành pháp luật).

Về công đoạn Chính phủ, công đoạn này có thể bao gồm 4 bước sau đây: 1-
Nhận biết vấn đề; 2- Nghiên cứu, phân tích và đề ra chính sách để xử lý vấn
đề; 3- Phê chuẩn chính sách (trong hệ thống của chúng ta, chính sách có thể
cần được cả các cơ quan tương ứng của Đảng phê chuẩn); 4- Soạn thảo văn
bản pháp luật để thể chế hóa chính sách.

Như vậy, soạn thảo văn bản pháp luật chỉ là bước sau cùng của công đoạn
Chính phủ.

Chính phủ, cùng với các bộ, ngành là những cơ quan hành pháp điều hành
công việc hàng ngày của đất nước. Do tính chất nói trên, các cơ quan hành
pháp thường nhận biết sớm nhất các vấn đề đang phát sinh của cuộc sống.
Để xử lý các vấn đề này, trong không ít trường hợp, ban hành pháp luật là
giải pháp hữu hiệu nhất. Đây cũng là lý do giải thích tại sao tuyệt đại đa số
các sáng kiến lập pháp ở nước ta, cũng như ở tất cả các nước trên thế giới
đều là của Chính phủ (hành pháp). Tuy nhiên, điều cần được nhấn mạnh ở
đây là: không phải bất cứ vấn đề nào cũng xử lý được bằng pháp luật.
Những vấn đề không do hành vi của con người gây ra thì không thể xử lý
được bằng cách điều chỉnh hành vi, nghĩa là không xử lý được bằng cách
ban hành pháp luật. Ngoài ra, điều chỉnh hành vi bằng cách ban hành pháp