Gật và lắc
Gật với lắc là những cách bày tỏ chính kiến. Gật là khẳng định, lắc là phủ
định. Ở đời, gật chưa hẳn đã tốt, mà lắc thì chưa chắc đã xấu. Tỷ như, người
ta chỉ chê nghị gật, chứ không mấy ai chê nghị lắc.
Nghị gật là chuyện ngày xưa. Ngày nay, chúng ta không có các ông nghị,
mà chỉ có các vị đại biểu dân cử. Tuy nhiên, các vị này vẫn có thể là những
đại biểu gật. Và cái sự gật vẫn xảy ra do nhiều nguyên nhân.
Nguyên nhân đầu tiên là: các vị đại biểu tin tưởng vào các cơ quan trình dự
án. Lòng tin này không phải là một nhược điểm. Hơn thế nữa, nó còn rất
quan trọng để công việc của đất nước được vận hành nhanh chóng và thông
suốt. Chỉ có điều lòng tin nhiều khi phải được xây dựng trên một cái gì đó.
Và “cái gì đó” quan trọng nhất ở đây là uy tín của các cơ quan trình dự án.
Rất tiếc, đây là thứ có cầu, nhưng rất ít có cung. Ngoài ra, các dự án khác
nhau thường đưa lại những lợi ích rất khác nhau. Đó là chưa kể còn có cả
những dự án chẳng mang lại lợi ích cho ai ngoài những người làm dự án.
Trong lúc đó, cử tri bầu các vị đại biểu ra là để các vị này thẩm định những
dự án nói trên nhằm bảo đảm lợi ích của đất nước và của cử tri. Vì vậy, gật
nhiều cũng được nhưng phải trên cơ sở của sự thẩm định này.
Hai là, cái sự gật xảy ra còn do thiếu thông tin. Các dự án, kể cả các dự án
luật và ngân sách là những thứ không hẳn dễ đọc, mà còn chắc chắn là rất
khó hiểu. Đặc biệt, vấn đề ai được ai mất trong các dự án như vậy không
thể nhìn vào là thấy ngay được. Mặc dù đây lại là vấn đề quan trọng nhất
cần được thẩm định. Thiếu thông tin và năng lực phân tích, ngoài gật ra các
đại biểu khó làm được gì nhiều.
