dội của thành Saragosse, đã cau mày trước những thành trì dễ dàng mở cửa
cho họ vào năm 1823. Họ đâm ra tiếc rẻ Palafox. Cái tính khí Pháp là như
vậy; thà đối địch với Rostopchine
Ballesteros.
Còn có một điểm quan trọng hơn mà chúng ta cũng cần phải chú ý. Cuộc
chiến tranh ấy, đã làm tổn thương tinh thần thượng võ nước Pháp còn bôi
nhọ tinh thần dân chủ. Đó là một công cuộc nô dịch hóa người ta. Người lính
Pháp do chế độ dân chủ đẻ ra, thế mà mục tiêu của họ trong trận này là dành
cho được một cái ách cho vai cổ nhân dân một nước khác. Một phản nghĩa
ghê tởm! Nước Pháp sinh ra để thức tỉnh các dân tộc chứ không phải để bóp
nghẹt họ. Từ năm 1792, tất cả những cuộc Cách Mạng ở Châu Âu đều là
Cách Mạng Pháp. Tự do tỏa sáng từ Pháp. Đó là một hiện tượng nhật quang.
Chỉ có kẻ mù mới không nhìn thấy! Chính Bonaparte đã nói điều đó.
Chiến tranh 1823 là một xúc phạm đối với dân tộc Tây Ban Nha hào hiệp,
đồng thời là một xúc phạm đối với Cách Mạng Pháp. Vụ hành hung quái gở
và to tát ấy chính là do nước Pháp làm ra. Bằng bạo lực. Bởi vì trừ những
cuộc chiến tranh giải phóng, thì những gì quân đội làm, họ đều làm bằng bạo
lực. Danh từ phục tùng thụ động chứng tỏ điều đó. Một đạo quân là một
công trình tổ hợp kỳ quặc và tuyệt diệu trong đó sức mạnh nảy sinh từ một
tổng số những bất lực. Đó là sự giải thích về chiến tranh, do nhân loại tiến
hành chống nhân loại, bất chấp nhân loại. Về phần dòng họ Bourbons, thì
chiến tranh 1823 đã làm hại họ. Họ tưởng đó là một thắng lợi. Họ có thấy
đâu sự nguy hiểm gây ra do dùng mệnh lệnh mà giết tư tưởng. Họ ngây thơ
đến độ đem cái suy yếu lớn do tội ác gây nên làm nhân tố hùng mạnh của
chế độ. Tư tưởng đánh úp len vào đường lối chính trị. 1830 nảy mầm ở
1823. Trong các hội nghị của họ, Chiến Dịch Tây Ban Nha trở thành một
luận cứ để bảo vệ những bạo hành và những cuộc hành quân vì quyền vị
thiêng liêng. Nước Pháp đã phục hồi nhà vua
thể phục hồi nền Quân Chủ chuyên chế ở nước mình. Dòng họ Bourbons
phạm một sai lầm ghê gớm là lẫn lộn sự phục tùng của người lính với sự
đồng ý của quốc gia. Tin tưởng như vậy thì mất ngôi dễ như chơi. Không
nên ngủ dưới bóng cây Mancenillier
Chúng ta hãy trở lại với chiếc tàu Orion.
