nhất.
Cũng như một số gác chuông nhà thờ, phòng khách của bà Nam Tước T.
có hai con gà trống. Một là lão Gillenormand, một là Hầu Tước De Lamotte
Valois, người mà người ta thường giới thiệu thì thầm vào tai với một thái độ
tôn trọng riêng: “Bạn biết không? Đấy là ngài Lamotte trong vụ án chuỗi hạt
đấy”. Trong đảng phái thường có những thứ “ân xá” lạ lùng như vậy.
Chúng tôi nói thêm: Trong giới tư sản những nhà danh giá nếu giao thiệp
quá dễ dãi sẽ thấy danh giá nhà mình kém sút đi, cho nên phải chú ý tiếp ai,
không tiếp ai. Đứng cạnh những người rét lạnh thì nhiệt độ của mình sẽ
giảm, gần gũi những kẻ bị coi thường thì danh giá của mình cũng kém sút đi.
Giới thượng lưu thế phiệt ngày trước đứng trên luật lệ đó cũng như tất cả
những luật lệ khác. Marigny, em mụ Pompadour
là khách của Hoàng
Thân De Soubise. Dù là? Không, bởi vì là Du Barry, cha đỡ đầu của con mẹ
Vaubernier
được tiếp đón niềm nở, ở phòng khách Thống Chế De
Richelieu. Thế giới đó là thiên đình, Mercure và Hoàng Thân Guéménée vào
ra ở đây như ở nhà mình. Kẻ trộm cũng được tiếp nhận miễn nó là thần linh.
Bá Tước De Lamotte, năm 1825, là một ông già bảy mươi lăm tuổi.
Không gì đáng chú ý ở ông ta ngoài cái dáng lặng lẽ và long trọng, cái khuôn
mặt xương xẩu và lạnh lùng, cử chỉ rất lịch sự nhã nhặn, cái áo cài cúc đến
tận cravate và đôi chân dài luôn luôn vắt chữ ngũ và cái quần dài rộng quá
mức mầu đất sém. Mặt mày ông ta cùng màu với quần. Cái ông Lamotte đó
được coi trọng trong phòng khách do cái “tiếng tăm” của ông ta và cũng lạ
đấy nhưng mà đúng như vậy, do cái tên De Valois.
Về phần Gillenormand thì lão được kính trọng là xứng đáng. Lão có uy
tín vì lão có uy tín. Tuy sốc nổi, lão vẫn có một phong thái hiên ngang tự
trọng, có nhân cách, có phần tự hào của giới tư sản và cái đó cũng không làm
thương tổn sự vui tính của lão. Cái tuổi già của lão lại tăng thêm vẻ bệ vệ
cao quý ấy. Đã là cả một thế kỷ thì phải có cái gì khác chứ. Năm tháng
chồng chất đã khiến cho mớ tóc trên đầu trở nên đáng sùng kính. Lão lại
thường có những lời nói rõ là những tia lửa của chất người ngày xưa. Thí dụ:
Khi vua Phổ, sau khi khôi phục ngai vàng cho vua Louis XVIII, đến yết kiến
Louis XVIII với danh hiệu là Bá Tước Ruppin, thì người đích tôn của Louis
XIV tiếp ngài với tí ngạo mạn tinh vi, coi ngài là Hầu Tước Brandebourg.
