— Ôi! Em đẹp làm sao! Anh không dám nhìn em. Anh chỉ dám chiêm
ngưỡng. Em là một nàng tiên. Anh chẳng còn hiểu sao nữa: Chỉ nhìn gấu áo,
khi mũi hài của em ló ra anh cũng đủ ngất ngây lảo đảo. Khi trí tuệ của em
hé mở anh được thấy hào quang tỏa ra. Em lý luận thì hay lạ lùng. Đôi khi
anh tưởng chừng em là một giấc mơ. Em nói đi để anh nghe và anh ngắm.
Cosette ơi, thật là lạ lùng và thú vị! Anh hóa điên mất! Cô thật đáng tôn thờ,
tiểu thư ạ! Anh phải lấy kính hiển vi nghiên cứu bàn chân em và lấy viễn
vọng kính chiêm ngưỡng tâm hồn em.
Cosette trả lời:
— Từ sáng đến giờ có bao nhiêu thời giờ thì em yêu anh thêm bấy nhiêu.
Câu đi câu lại không ngớt. Lời nói chuyện thật là tâm đầu ý hợp về khoản
tình yêu.
Tất cả con người Cosette ở đâu cũng thơ ngây, thành thực, trong ngọc,
trắng ngà, hiền hậu, rực rỡ. Nhìn thấy nàng người ta có cảm giác như nhìn
tiết xuân tháng tư, nhìn trời rạng sáng. Trong khóe mắt như có hạt sương,
Cosette là ánh sáng bình minh tinh kết thành hình thiếu nữ. Marius yêu dấu
nàng, thì say sưa nhìn nàng là dĩ nhiên vậy. Thực ra, cô con gái kia vừa ở tu
viện ra, nói chuyện lắm câu thâm thúy. Nhiều khi nàng nói những điều thật
là đúng, thật là tế nhị. Nàng ríu rít như trẻ con, nhưng chuyện lại có ý nghĩa.
Nàng không lầm lẫn về việc gì và nhận xét gì cũng đúng đắn. Đàn bà cảm và
nói theo bản năng yêu đương của con tim nên chẳng bao giờ sai lầm. Không
ai biết nói những lời dịu dàng và sâu sắc cho bằng phụ nữ. Dịu dàng và sâu
sắc đó là tất cả người đàn bà, đó là tất cả bầu trời vậy.
Trong cái cảnh hoan lạc vô song kia, chốc chốc khóe mắt lại long lanh
giọt lệ. Một con sâu bị chân xéo nát, một lông chim từ tổ rơi xuống, một
cành tầm xuân bị gãy cũng làm cho họ rủ lòng thương và sự ngây ngất kia
đượm thêm vẻ ủ dột mơ màng, càng dễ làm người ta phát khóc. Biểu hiện
tuyệt đích của tình yêu là một sự cảm kích nhiều khi hầu như không thể chịu
nổi. Và đồng thời, - tình yêu chớp nhoáng gây ra mọi thứ trái ngược, - họ lại
cười lăn cười lóc, thật là tự do thú vị, thật là thân mật cởi mở, có khi tưởng là
một cặp bạn trai. Tuy vậy, ngay trong khi hai con tim say sưa trong tình yêu
trong sạch, thì bản chất gái trai bất diệt vẫn không đi vắng. Nó vẫn hiện diện
và theo đuổi cái mục tiêu vừa cao quý vừa phũ phàng. Vì vậy khi một cặp
