Người nào cũng chọn chỗ ngồi cho mình như đi xem hát. Người thì áp sườn
vào tường, người thì chống khuỷu tay, người thì tựa vai. Có người lại khuân
đá làm ghế ngồi. Góc tường nào bất lợi, người ta tránh xa ra, mô tường nào
có thể tránh đạn được, người ta ẩn vào đấy. Ai bắn tay trái thì thật là quý,
chỗ nào bất tiện cho người khác thì họ lãnh lấy. Lắm kẻ lại sắp xếp để cứ
ngồi mà đánh nhau. Người ta muốn được một chỗ thoải mái để giết cũng như
một chỗ tươm tất để chết. Trong cuộc chiến tranh khốc hại năm 1848, một
nghĩa quân có đường bắn rất đáng gờm, và đã mang một cái ghế bành kiểu
Voltaire lên sân thượng một nóc nhà nọ để ngồi đánh nhau. Một viên đạn đã
bay lên tìm anh ta tận trên ấy.
Người chỉ huy vừa hạ lệnh chuẩn bị chiến đấu, tức thì mọi cử động lộn
xộn đều chấm dứt. Thôi không cãi nhau nữa, thôi không tụm năm tụm ba
nữa, thôi không chuyện riêng nữa, thôi không bàn mảnh nữa. Tất cả trí não
đều quy tụ lại và biến thành sự đợi chờ quân địch. Trước khi nguy hiểm đến,
chiến lũy là cảnh hỗn độn, giữa lúc nguy hiểm, chiến lũy lại là cảnh kỷ luật.
Hiểm nguy tạo ra trật tự. Khi Enjolras cầm khẩu carabine hai nòng lên và
đến đứng vào chỗ có lỗ trống như lỗ châu mai mà chàng đã chọn, mọi người
đều im lặng. Có tiếng lách cách vang dọc theo bức thành đá: Người ta lắp
đạn.
Tuy nhiên, thái độ mọi người đều có vẻ kiêu hãnh và tự tin hơn bao giờ
hết. Càng quên mình lắm càng rắn rỏi nhiều. Bọn người này không còn sức
mạnh của hy vọng nữa, nhưng họ lại có sức mạnh của tuyệt vọng. Tuyệt
vọng là vũ khí cuối cùng, có khi nó cũng đem lại thắng lợi, Virgile nói thế.
Những quyết định triệt để làm nảy ra những phương tiện tuyệt đỉnh. Xông
vào chỗ chết có khi lại tìm thấy lối sống. Tấm ván đậy nắp quan tài có khi lại
trở thành tấm ván cứu người chết đuối.
Như chập tối hôm qua, tất cả sự chăm chú đều quay vào, có thể nói là đều
áp vào, đầu phố bây giờ đã sáng rõ. Thời gian chờ đợi không lâu lắm. Tiếng
động lại vang đến rõ rệt ở phía Saint Leu, nhưng không giống như trong
cuộc tấn công lần trước. Có tiếng dây xích loảng xoảng, có tiếng một khối gì
gập ghềnh tiến đến, nghe đáng sợ, có tiếng thép nhảy trên đường lích kích,
tất cả thành một thứ ầm ầm nghiêm trọng, báo hiệu một mớ sắt thép ghê rợn
đang tiến đến gần. Lòng các đường phố cũ kỹ bình yên bỗng như run lên.
