I
LẠI THẤY CÁI GẬY CÓ GẮN MIẾNG KẼM
Những việc kể bên trên xảy ra được ít lâu thì lão Boulatruelle lại qua một
cơn xúc động mạnh mẽ. Boulatruelle là cái lão phu lục ở Montfermeil ta đã
thoáng gặp trong những phần đen tối của truyện này.
Chắc người ta còn nhớ, Boulatruelle là người lúc nào cũng bận vào những
việc ám muội và linh tinh. Lão đập đá và gây hại cho những khách trên
đường cái. Vừa làm thợ đắp đất vừa làm nghề ăn trộm, lão nuôi một cái
mộng: Lão mơ cái kho tàng châu báu chôn trong rừng Montfermeil. Lão hy
vọng một ngày kia sẽ tìm được tiền chôn dưới một gốc cây; trong lúc chờ
đợi, lão vui lòng kiếm chác trong túi khách qua đường.
Nhưng lúc này lão đã cẩn thận hơn. Lão vừa may mà thoát nạn. Ta đã
biết, người ta vừa nhặt lão trong nhà nát của Jondrette cùng với bọn kẻ cướp.
Một tật xấu cũng có khi có lợi; lão thoát tù vì lão say rượu. Người ta dò xét
mãi mà không biết lão là kẻ cướp hay là khổ chủ. Dựa trên tình trạng lão
thực sự say rượu tối hôm xảy ra vụ bẫy người, tòa án đã ra lệnh miễn truy tố
và lão được thả ra. Lão lại trở về với khu rừng cũ. Lão trở lại khúc đường từ
Gagny đến Lagny để rải đá cho Nhà Nước, dưới sự kiểm soát của cơ quan
hành chính. Mặt lão tiu nghỉu, ra vẻ rất nghĩ ngợi, hơi cụt hứng đối với việc
trộm cướp nó đã làm lão suýt khốn, nhưng lão lại càng thêm trìu mến hũ
rượu đã cứu vớt lão.
Còn cái cơn xúc động mạnh mẽ lão trải qua sau khi trở về dưới mái cỏ
của người phu lục lộ, nó như thế này:
Một buổi sáng, lúc ấy mặt trời chưa mọc, như lệ thường Boulatruelle đi
làm, và có lẽ cả đi rình mò nữa, lão thấy một bóng người thấp thoáng sau
cành lá trong rừng. Lão chỉ thấy sau lưng người ấy từ đằng xa, lúc ấy lại
chưa sáng rõ, nhưng trông dáng điệu hơi quen quen. Mặc dù nghiện rượu,
Boulatruelle vẫn có trí nhớ đúng đắn, sáng suốt, cái vũ khí tự vệ cần thiết của
tất cả những ai có phần nào chống đối với trật tự xã hội. Lão tự hỏi: “Quái,
mình đã gặp cái thằng cha này ở đâu rồi nhỉ?" Nhưng lão không trả lời được,
lão chỉ thấy người kia giống như một dạng mập mờ thoáng qua trí óc lão. Cái
