— Ở nhà lao Toulon.
Ông Madeleine tái mặt.
Cỗ xe từ từ lún xuống. Lão Fauchelevent vừa rên vừa rú:
— Tôi chết chẹt mất! Tôi gãy xương ức rồi! Cho cái kích! Hay gì cũng
được… Trời ôi!
Ông Madeleine nhìn quanh lượt nữa:
— Không có ai muốn lấy hai mươi đồng vàng và cứu sống ông lão tội
nghiệp này ư?
Không một ai cựa quậy. Javert lại nói:
— Suốt đời tôi chỉ biết có một người thay nổi cái kích. Đó là tên khổ sai
kia.
Ông lão ở dưới xe kêu lên:
— Trời ơi! Nó nghiến bẹp tôi rồi!
Ông Madeleine ngẩng đầu gặp con mắt vọ của Javert chòng chọc nhìn
mình. Ông quay nhìn những người nông dân im ỉm và ông mỉm cười buồn
bã. Rồi chẳng nói chẳng rằng, ông quỳ sụp xuống. Mọi người chưa kịp kêu
lên lấy một tiếng thì ông đã luồn người vào dưới gầm xe. Phút chờ đợi lặng
lẽ và khủng khiếp.
Người ta thấy ông Madeleine nằm rạp người sát đất ở dưới cỗ xe nặng.
Hai lần ông lấy hết sức nhổm hai khuỷu tay và hai đầu gối sát nhau nhưng vô
hiệu. Ở ngoài người ta kêu ầm lên: “Bác Madeleine, chui ra thôi!” Lão
Fauchelevent cũng bảo: “Ông Madeleine, ông ra đi! Trời bắt tôi chết, ông
thấy đó, để mặc tôi! Kẻo lại chết bẹp cả đôi bây giờ!” Ông Madeleine không
trả lời. Công chúng phập phồng lo ngại. Đôi bánh xe cứ lún dần mãi xuống.
Đã đến lúc ông Madeleine có muốn chui ra cũng không được nữa.
Bỗng nhiên cỗ xe to lớn chuyển mình rồi nhích lên từ từ, nâng đôi bánh
lên khỏi hố lầy được non nửa. Có tiếng người hổn hển kêu: “Mau lên! Hộ
một tay!” Đó là ông Madeleine đang cố sức lần cuối. Ai nấy xô lại. Một
người tận tâm đã làm mọi người thấy khỏe lên và hóa ra can đảm. Hai mươi
cánh tay lực lưỡng bốc hẳn cỗ xe lên.
Lão Fauchelevent thoát chết. Ông Madeleine đứng dậy, mặt tái mét, mồ
hôi nhễ nhại, quần áo rách tơi và bê bét những bùn. Người ta cảm động rơi
nước mắt. Lão Fauchelevent ôm gối mà hôn và gọi ông là Đức Chúa lòng
