I
BÀ XƠ SIMPLICE
Những sự việc sắp kể sau đây không phải ở Montreuil Sur Mer người ta
đều biết. Nhưng chút ít phong thanh cũng đã để lại trong thành phố này một
ấn tượng hết sức đặc biệt. Vì thế chúng tôi thấy phải kể tỉ mỉ, chi tiết, nếu
không sách này sẽ có thiếu sót lớn. Trong các chi tiết ấy có đôi ba cái có vẻ
vô lý nhưng xin cứ giữ nguyên cho đúng sự thật.
Buổi chiều hôm tiếp Javert, ông Madeleine đến thăm Fantine như thường
lệ. Trước khi vào gặp bệnh nhân, ông cho mời bà xơ Simplice đến gặp ông.
Hai bà phước trông coi bệnh xá, bà xơ Perpétue và bà xơ Simplice đều là
những nhà tu hành từ thiện.
Bà xơ Perpétue là một người đàn bà nhà quê giống bao nhiêu người đàn
bà quê khác, một bà phước thô vụng, vào cửa Chúa cũng như vào chợ. Bà đi
tu cũng như người ta đi làm người nấu bếp. Hạng người như thế kể ra cũng
không hiếm. Các dòng tu thường sẵn sàng đón nhận thứ đồ gốm nặng nề, cục
kịch đó để dễ nắn theo khuôn khổ của dòng mình. Thực ra những người quê
mùa ấy lại cần thiết cho những công việc nặng nhọc ở tu hành, việc biến đổi
cũng chẳng vấp váp gì và cũng chẳng cần công phu là mấy. Ở làng bên hay ở
nhà tu kín, cái căn bản dốt nát vẫn giống nhau nên anh nhà quê có thể biến
ngay thành nhà tu hành dễ dàng như đã được chuẩn bị sẵn. Cái áo lao động
nới rộng ra một tý là có ngay cái áo tu hành vậy. Bà Perpétue là một người
đẫy đà, quê ở Marines, gần xứ Pontoise. Bà nói giọng địa phương, lại luôn
mồm cầu kinh và luôn mồm lẩm bẩm. Thuốc thang cho bệnh nhân bà cũng
tùy người, xem mặt. Ai ngoan đạo thì chén thuốc bà sắc nhiều đường, ai giả
dối thì bà cho ít. Đối với người ốm thì bà biết dịu dàng. Đối với người sắp
chết thì bà càu nhàu cau có ném Chúa vào mặt người ta, còn cầu nguyện cho
người sắp chết thì giọng giận dữ, nặng chình chịch, chẳng chút tôn trọng giờ
phút lâm chung của họ. Tính bà lại táo tợn và ngay thẳng. Da mặt lúc nào
cũng đỏ gay.
Bà xơ Simplice người lại trắng như bạch lạp. Hai bà đứng với nhau thì y
như cây bạch lạp đặt cạnh cây nến mỡ bò. Thánh Vincent De Paul đã khéo
