I
NGƯỜI TA THẤY GÌ KHI ĐI TỪ NIVELLES ĐẾN
Năm ngoái (1861), vào một buổi sáng tháng năm đẹp trời, người kể
chuyện này từ Nivelles đến và đi về La Hulpe. Anh ta đi bộ. Con đường rộng
lát đá lượn mình băng qua nhiều quả đồi liên tiếp, lúc nhô lên cao, lúc tụt
xuống thấp, nhấp nhô như những đợt sóng khổng lồ. Anh ta đi theo con
đường ấy, giữa hai rặng cây bên lề. Đi quá Lillois và Bois Seigneur Isaac,
anh ta nhìn về phía ấy thì thấy cái gác chuông lợp đá xám của nhà thờ vùng
Braine L'Alleud, tròn tròn như cái chậu úp. Anh ta cũng vừa đi quá một cánh
rừng trên một mỏm cao và một cái quán rượu chỗ ngã ba một con đường tắt,
bên cạnh một cái gì như một cái giá gỗ mục nát còn ghi mấy chữ: Cổng cũ
số 4. Trước quán có biển đề: Gió Bốn Phương Échabeau, quán rượu tư nhân.
Cách quán không xa mấy, lại đến một thung lũng nhỏ, con đường vắt qua
một cái cổng vòm tròn, bên dưới có dòng nước chảy qua. Bên trái, một lùm
cây thưa nhưng tàn lá xanh um, phủ kín thung lũng; bên phải cũng lùm ấy
mà lơ thơ rải rác trên các đồng cỏ, rồi duyên dáng và như lộn xộn chạy về
Braine L’Alleud. Quãng ấy, bên vệ đường, về tay phải có một hàng cơm.
Trước cửa, một chiếc xe bò bốn bánh, một bó to những cành houblon, một
cái cày, một đống gai khô bên cạnh hàng rào xanh, một mớ vôi đang tôi hãy
còn bốc khói trong một hố vuông, một cái thang tựa vào vách đất một cái
nhà kho cũ. Một thiếu nữ đang cuốc cỏ trong ruộng. Một tấm áp phích màu
vàng, chắc là của một đám làm trò chợ phiên nào, đang phất phơ trước gió.
Bên góc quán, gần cái ao có đàn vịt bơi lội, một con đường hẻm lát đá lởm
chởm chui sâu vào một bụi rậm. Người khách rẽ vào lối ấy.
Đi quãng một trăm bước, men theo một dãy tường cổ, trên cao là đầu hồi
nhọn hoắt bằng gạch xây đổi chiều, anh ta đứng trước một cổng tò vò lớn
bằng đá, có cửa giả bên trên, theo kiểu kiến trúc nghiêm nghị đời Louis XIV,
với hai bên hai bức phù điêu. Bên trong, là mặt trước của ngôi nhà, đồ sộ,
cao ngất so với cổng vào. Một bức tường chạy dài từ mặt trước nhà đến gần
sát cổng, làm thành một góc thẳng đột ngột. Trên bãi cỏ trước cổng, ba cái
bừa bỏ nằm chơ vơ, các loại hoa xuân đã chen vào kẽ răng thanh gỗ, đua
