người chết trong vườn quả Hougomont trong non một giờ. Một nghìn tám
trăm người ngã chung quanh Haie Sainte trong một thời gian ngắn hơn. Tất
cả những sự kiện bão táp ấy diễn ra trước mặt Napoléon như những đám
mây vần của trận đánh. Nó chỉ làm cho mắt rồng hơi mờ đi một thoáng,
nhưng không hề làm cho lòng tin sắt đá ấy lung lay. Ông đã quen nhìn thẳng
vào chiến tranh. Ông không bao giờ đem từng chi tiết mà cộng lại. Con số
không quan trọng lắm, chỉ cốt nó đưa đến tổng số cuối cùng là chiến thắng.
Cho dù những bước đầu có chệch choạc, ông cũng chẳng vì thế mà lo ngại,
vì ông tin chắc mình nắm đích cuối cùng. Ông biết chờ đợi, coi mình như ở
ngoài vòng số mệnh và ngang tầm với số mệnh. Có vẻ như ông nói với nó:
“Mày đừng hòng”. Napoléon là nửa ánh sáng nửa bóng tối. Ông cảm thấy
phía tốt thì mình được bảo vệ, còn phía xấu thì mình được khoan dung.
Không biết đó là điều có thật hay là ông tin như thế, nhưng sự thật, có thể
nói là mọi sự việc đều như đồng mưu với ông, về hùa với ông, cho nên ông
mới có cái mà thời cổ gọi là tính bất khả xâm phạm.
Tuy nhiên, khi người ta đã từng trải qua Bérésina, Leipsick,
Fontainebleau, thì lẽ ra người ta cũng có thể hoài nghi Waterloo. Trên cõi
cao thâm nghìn trùng, đã gợn một nét cau mày huyền bí. Lúc Wellington cho
quân lùi lại, Napoléon thấy người mình rung động. Cao nguyên Mont Saint
Jean trong giây lát đã vắng bóng quân lính và trận tuyến quân Anh biến mất.
Địch tập họp lại nhưng đồng thời cũng lẩn tránh. Napoléon gần như nhổm
người đứng lên bàn đạp. Trong giây lát chiến thắng như một tia chớp vụt
hiện trong mắt ông.
Wellington mà bị đẩy lùi đến rừng Soignes và bị tiêu diệt, tức nước Anh
bị nước Pháp quật ngã một cách vĩnh viễn. Đó là những thảm bại Crécy,
Poitiers, Malplaquet, Ramillies được phục thù. Các điều khoản Azincourt
người anh hùng Marengo sẽ xóa sạch. Vừa nhẩm trong óc giai đoạn ghê gớm
ấy, Napoléon vừa đưa ống nhòm nhìn khắp một lượt cuối cùng tất cả các vị
trí trên chiến trường. Đoàn quân cận vệ, súng chống xuống đất, sẵn sàng ở
đằng sau, phía dưới thấp, theo dõi các cử chỉ của ông, trong bụng tin như tin
ở Chúa. Ông suy nghĩ, ông quan sát các sườn đồi, để ý các đường dốc, nhìn
xoi mói các bụi cây, các thửa ruộng mạch, các đường hẻm; có cảm tưởng
ông tò mò đếm từng bụi gai. Ông nhìn khá chăm chú các chiến lũy của địch
