X
CAO NGUYÊN MONT SAINT JEAN
Cùng lúc với cái hào sâu, các khẩu đội pháo cũng xuất hiện. Sáu mươi cỗ
đại bác và mười ba đội hình vuông nổ súng như sấm sét vào đoàn giáp binh,
gần như ngay sát nách. Tướng Delord gan dạ, đưa tay lên chào pháo Anh
như theo kiểu nhà binh. Tất cả pháo binh cơ động của địch đều phóng nhanh
trở vào giữa các đội hình vuông. Giáp binh không có lấy một lúc được
ngừng lại để chỉnh đốn. Tai hại ở đường trũng có làm cho họ thiệt hại nhiều,
nhưng không làm cho họ ngã lòng. Đó là những con người, còn ít bao nhiêu
càng dũng cảm bấy nhiêu.
Chỉ một mình đội ngũ của Wathier lâm vào tai họa. Còn đội ngũ của
Delord, thì hình như Ney linh cảm sẽ có cạm bẫy, nên cho tiến tạt qua bên
trái, do đó đã đến nơi nguyên vẹn. Họ phi ngựa nhảy xổ vào các đội quân
địch. Người nằm rạp trên lưng ngựa, ngựa buông lỏng hết cương, gươm sẵn
sàng, súng lăm lăm. Lâm trận có những lúc mà tinh thần của người lính làm
cho con người họ rắn lại như tượng đồng, như sắt đá. Đó là các tiểu đoàn
quân Anh, bị tấn công một cách điên cuồng, nhưng vẫn trơ trơ.
Cảnh tượng thật kinh khủng. Các đội hình vuông Anh đều bị tấn công bốn
mặt một lúc. Chung quanh họ, người ngựa, gươm giáo quay lộn cuống
cuồng. Nhưng họ vẫn lạnh lùng, hàng ngũ chỉnh tề. Hàng thứ nhất, quỳ
xuống, chĩa lê ra đằng trước, chờ giáp binh xông tới, trong khi hàng thứ hai
nhằm bắn. Sau hàng thứ hai các pháo thủ nạp đạn vào pháo; nạp xong, đằng
trước dãn ra cho một loạt đạn ghém bắn vãi ra rồi lại khép lại. Giáp binh đáp
lại bằng cách cho ngựa xéo lên người họ. Các con ngựa to lớn chồm lên,
nhảy qua các hàng người, phóng lên trên các dãy lê rồi cả khối người ngựa
khổng lồ đổ sầm xuống giữa bức tường người. Đạn pháo chọc thủng từng lỗ
trong hàng ngũ giáp binh, giáp binh phá vỡ từng mảng của đội hình vuông.
Từng dãy người biến mất, ngã lăn, bị nghiền nát dưới chân ngựa. Nhiều lưỡi
lê cắm lút vào bụng những người ngựa ấy. Các vết thương, do đó cũng kỳ dị,
không đâu có. Giáp binh đánh như điên như dại, các đội hình vuông có bị sứt
mẻ, nhưng chỉ bị thu hẹp lại chứ không lay chuyển. Đạn ghém của họ cứ liên
