II
HOÀN THÀNH HAI BỨC CHÂN DUNG
Trên đây ta mới được biết chân dung vợ chồng Thénardier nhìn nghiêng;
đã đến lúc cần đi quanh đôi vợ chồng này để thấy đủ mọi mặt. Thằng chồng
vừa mới chẵn năm mươi tuổi; con vợ thì gần bốn mươi, nhưng là đàn bà, kể
cũng như năm mươi; như thế là hai vợ chồng vừa tuổi nhau.
Chắc độc giả còn nhớ cái bóng dáng đầu tiên của mụ Thénardier; mụ cao
lớn, tóc vàng, da đỏ, béo nung núc những thịt, vuông người, phục phịch mà
nhanh nhẹn; như chúng tôi đã nói, mụ thuộc cái hạng nữ khổng lồ man rợ ở
các phiên chợ, tóc đeo nhiều tảng đá đứng tấn cho người ta xem. Mụ làm
mọi việc trong nhà, dọn giường, lau buồng, giặt giũ, bếp núc, làm mưa làm
gió, tác yêu tác quái. Trong nhà chỉ có mỗi một con ở là con Cosette. Rõ
ràng một con chuột nhắt hầu một con voi. Tiếng mụ nói làm rung cả cửa
kính, đồ đạc và làm mọi người run lên. Cái mặt phèn phẹt đầy những chấm
đỏ, trông như cái môi hớt canh. Mụ có râu. Rõ là một anh phu khuân vác đầu
chợ, mặc quần áo đàn bà. Mụ chửi rủa ra tuồng; mụ khoe chỉ đấm một cái là
vỡ tan quả hạnh đào. Giả sử không có những cuốn tiểu thuyết mụ đã được
đọc, thỉnh thoảng lại làm hiện ra một cách kỳ quái bóng dáng cô ả mỹ miều
trong cái lốt con quỷ cái, thì không bao giờ ai có ý nghĩ gọi mụ là một người
đàn bà. Mụ giống như một tiểu thư ghép vào một mụ hàng tôm hàng cá.
Nghe tiếng mụ nói, người ta bảo: Một tên sen đầm; nhìn mụ uống, người ta
bảo: Một tay đao phủ. Lúc mụ nghỉ ngơi, vẫn thấy sát khí đằng đằng.
Thằng cha Thénardier người bé nhỏ, gầy gò, xanh xao, góc cạnh, xương
xương, khẳng kheo, trông như ốm thế mà mạnh khỏe ra dáng; nó xảo trá
ngay từ hình dáng. Nó quen mỉm cười để đề phòng; nó hầu như lễ phép với
hết thảy mọi người, với cả đứa ăn mày mà nó không thí cho được một đồng
liard. Mắt nó như mắt giống cầy nhưng vẻ mặt nó là vẻ mặt một nhà văn.
Trông nó, giống như các bức chân dung của ông thầy tu Delille. Chỗ hãnh
diện của nó là ngồi uống rượu với bọn phu tải. Chưa ai làm cho nó uống đến
say bao giờ; nó hút một cái tẩu to tướng. Nó mặc áo choàng ngoài một bộ
quần áo đen đã cũ. Nó sính nói văn chương và duy vật luận. Lúc nó nói cái
