IV
MÒ MẪM ĐỂ TRỐN
Để hiểu những điều xảy ra sau này, phải hình dung một cách chính xác
cái ngõ Droit Mur và đặc biệt cái góc tường ở bên tay trái. Khi người ta đi từ
phố Polonceau để vào cái ngõ này. Ngõ Droit Mur bên tay phải, cho đến cái
phố nhỏ Picpus, hoàn toàn chỉ có những ngôi nhà trông có vẻ nghèo, xấu,
bên tay trái thì chỉ có một ngôi nhà trông nghiêm nghị, gồm nhiều nhà ở, cứ
cao dần lên, một hai tầng gác cho đến phố nhỏ Picpus, như thế là ngôi nhà
này rất cao về phía phố nhỏ Picpus, còn về phía phố Polonceau thì lại khá
thấp và đến chỗ ấy, chỗ cái góc tường mà chúng tôi đã nói đến, nó hạ thấp
đến mức chỉ còn có một bức tường. Bức tường này không chạy thẳng ra phố,
nó thành một cái vách lùi vào trong mà hai góc tường nhô ra, cho nó khuất
đi, khiến cho hai người quan sát ở phố Polonceau và ở phố Droit Mur không
trông thấy nó được. Từ hai góc tường này, bức tường kéo dài ra phố
Polonceau đến ngôi nhà số 48 và ra phố Droit Mur, những đoạn tường này
ngắn hơn nhiều, đến một ngôi nhà tối tăm mà chúng tôi đã nói đến, ở một
đầu hồi của nhà này, thành ra lại có một góc tường lõm vào ở đây. Cái đầu
hồi này trông u ám, chỉ có một cái cửa sổ, hay nói đúng hơn, hai cánh cửa sổ
bọc một tấm kẽm và lúc nào cũng đóng kín.
Tình hình những địa điểm mà chúng tôi mô tả ở đây hoàn toàn chính xác
và chắc chắn phải gợi cho những người đã ở khu này trước kia một kỷ niệm
rất rõ rệt.
Toàn bộ bức vách lùi vào kia bị che bởi một cái gì như một cánh cổng lớn
tiều tụy. Đó là những tấm ván ghép vuông góc một cách thô sơ không ra
hình thù gì, ván phía trên rộng hơn ván phía dưới, bằng những nẹp sắt ngang.
Bên cạnh có một cái cổng cho xe ra vào, kích thước bình thường; mới đục ra,
chắc chưa quá năm mươi năm. Một cây bồ đề xòe cành lá trên vách tường và
phía phố Polonceau lại có cây leo phủ kín.
Trong giây phút nguy hiểm đang đe dọa Jean Valjean, ngôi nhà tối tăm có
vẻ hoang vắng này hấp dẫn ông. Ông nhìn thoáng tất cả ngôi nhà và tự bảo,
nếu vào được ngôi nhà này thì có thể thoát nạn. Ông vụt nghĩ như vậy và hy
