Cougourde đương thành hình; ở Paris trong số những tổ chức loại ấy, có hội
những người bạn của ABC.
Những người bạn của ABC là gì? Bề ngoài là một hội nhằm mục đích
giáo dục nhi đồng, bên trong là một tổ chức để cải tạo con người. Họ tự nhận
là những người bạn của ABC, Abaissé
tức là người dân. Họ muốn nâng
người dân dậy. Một cách chơi chữ, nhưng không phải là một trò chơi đáng
cười. Có những cách chơi chữ, về chính trị, đôi khi rất quan trọng; thí dụ:
«Castratus ad castra» (lại điều tới doanh trại) đã làm cho Narsès thành một
đại tướng và «Barbari et Barbarini»
và «Fueros y Fuegos» (luật và lửa)
và «Tu es Petrus et super hanc petram …»
Những người bạn của ABC không nhiều. Đây mới chỉ là một cái mầm tổ
chức bí mật, có thể gọi là một bè, nếu một bè cũng có thể tạo nên những anh
hùng được. Họ thường hội họp ở hai nơi trong thành phố Paris, gần khu chợ,
trong một tiệm rượu tên là Corinthe, sẽ nói đến sau này và gần đền Panthéon
trong một tiệm cà phê nhỏ ở quảng trường Saint Michel, tiệm cà phê Musain,
bây giờ đã phá hủy rồi; nơi hội họp thứ hai gần khu sinh viên.
Những cuộc thảo luận của nhóm bạn ABC thường là ở gian buồng bên
trong tiệm cà phê Musain. Buồng đó, cách cửa hàng khá xa bằng cả một cái
hành lang dài, có hai cửa sổ và một cái cầu thang kín đi ra phố Grès. Họ hút
thuốc, uống rượu, nói cười nhộn nhịp. Họ nói bô bô tất cả mọi chuyện,
nhưng họ thì thầm với nhau một chuyện riêng. Trên tường treo một tấm bản
đồ cũ nước Pháp thời kỳ Cộng Hòa. Chỉ cái đó cũng đủ làm một tên thám tử
chú ý.
Phần lớn những người bạn của ABC là sinh viên, đoàn kết mật thiết với
mấy người thợ. Đây là những nhân vật chính, một phần nào họ đã trở thành
những nhân vật lịch sử: Enjolras, Combeferre, Jean Prouvaire, Feuilly,
Courfeyrac, Bahorel, Lesgle hay Laigle, Joly Grantaire. Bọn thanh niên ấy
thân thiết với nhau như cùng chung một gia đình. Tất cả bọn, trừ Laigle, đều
là những người Miền Nam.
Thật là một nhóm người đặc biệt. Tên tuổi họ nay đã tan mờ trong quá
khứ sâu thẳm, nhưng đến đoạn này của tấn bi kịch, thiết tưởng cũng nên
chiếu rọi một chút ánh sáng để nhìn thấy rõ những nhân vật thanh niên đó
trước khi họ chìm đắm trong bóng tối của một tấn kịch bi hùng.
