còn khả năng hoàn thành nghĩa vụ của mình, các nhà đầu tư trên
khắp thế giới bắt đầu đổ xô đi rút vốn khỏi London. Ngân hàng
Trung ương Anh quốc buộc phải vay tới 650 triệu đô-la từ các ngân
hàng ở Pháp và Mỹ, bao gồm cả Ngân hàng Trung ương Pháp và
Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York, để tránh làm cạn kiệt kho dự
trữ vàng của mình.
Khi dòng người thất nghiệp ngày càng dài thêm, các nhà băng
đóng cửa, giá các nông trại liên tục tụt dốc, và các nhà máy bị bỏ
hoang, người ta bắt đầu bàn tán về ngày tận thế. Ngày 22 tháng
Sáu, nhà kinh tế học danh tiếng John Maynard Keynes đã phát
biểu trước các khán giả Chicago rằng, “Ngày hôm nay chúng ta đang
sống giữa thảm họa khủng khiếp nhất của thế giới hiện đại –
thảm họa khủng khiếp nhất hoàn toàn bắt nguồn từ các nguyên
nhân kinh tế. Có người đã nói với tôi rằng ở Moscow người ta xem
đây như là cuộc khủng hoảng đỉnh điểm cuối cùng của chủ nghĩa tư
bản, và rằng trật tự xã hội hiện thời của chúng ta sẽ không thể tồn
tại qua giai đoạn này.” Nhà sử học Arnold Toynbee, người có kiến
thức sâu sắc về sự thịnh suy của các nền văn minh, đã viết trong
bài bình luận thường niên về các sự kiện trong năm cho Học viện
Hoàng gia về sự vụ quốc tế như sau, “Vào năm 1931, đàn ông và
phụ nữ trên khắp thế giới đã suy ngẫm nghiêm túc và bàn luận
thẳng thắn rằng hệ thống xã hội phương Tây có thể sẽ sụp đổ và
ngừng hoạt động.”
Suốt mùa hè năm ấy, một lá thư được Montagu Norman viết từ
vài tháng trước đó để gửi đến vị đồng nghiệp của ông tại Ngân hàng
Trung ương Pháp là Clément Moret, đã được đăng tải trên mặt báo.
“Trừ phi có sự can thiệp của những biện pháp cứu nguy quyết liệt,
bằng không hệ thống tư bản trên khắp thế giới văn minh sẽ đổ vỡ
chỉ trong một năm,” Norman tuyên bố, thêm chất giọng cay độc
ông “ưu ái” dành riêng cho người Pháp, “Tôi mong rằng lời tiên
