College, Cambridge, đã bất ngờ biến mình thành chuyên gia về tài
chính chiến tranh khi tuyên bố với các bạn bè vào tháng Chín năm
1914 rằng “chiến tranh không thể kéo dài quá một năm” vì đến
thời điểm đó, toàn bộ nguồn của cải mà châu Âu có thể tận dụng để
chi trả cho cuộc chiến sẽ “cạn kiệt”. Tháng Mười Một năm 1914, tờ
Economist dự báo chiến tranh sẽ kết thúc trong vài tháng nữa.
Cũng trong tháng đó, tại một bữa tiệc chiêu đãi tổ chức tại Paris để
chào mừng chuyến thăm của Bộ trưởng Chiến tranh, Nguyên soái -
Huân tước Kitchener, Bộ trưởng Tài chính Pháp đã hồ hởi công bố
rằng “chuyện đánh đấm” sẽ phải chấm dứt trước tháng Bảy năm
1915 vì hết tiền. Giới chức phía quân Đồng minh không phải là
những người duy nhất mang ảo tưởng này. Bộ trưởng Tài chính
Hungary, Nam tước Janos Teleszky, khi được hỏi riêng về việc
Hungary có thể chi trả chiến phí trong bao lâu nữa, đã trả lời là ba
tuần.
Và cứ như thế, các nhà tư bản tài chính châu Âu nhìn châu lục già
ngày càng lún sâu thêm vào cuộc chiến đẫm máu, hệ thống tín
dụng dần sụp đổ, các thị trường chứng khoán trên thế giới đóng
cửa, và chế độ bản vị vàng ngừng hoạt động , họ cứ mãi bám vào ảo
tưởng rằng thương mại toàn cầu sẽ chỉ bị gián đoạn trong một thời
gian ngắn và thế giới sẽ nhanh chóng trở lại với “hoạt động kinh
doanh như thường lệ.” Chẳng mấy ai tưởng tượng nổi rằng có thể họ
đang phải chứng kiến những giây phút hấp hối sau chót của cả
một trật tự kinh tế.
Các chuyên gia dường như đã quên rằng những đối tượng đầu
tiên bị tổn thương bởi chiến tranh không chỉ có sự thật mà còn bao
gồm cả nền tài chính lành mạnh nữa. Chưa có một cuộc chiến
tranh lớn nào xảy ra trong thế kỷ trước - ví như các cuộc chiến
tranh của Napoléon và Nội chiến Mỹ chẳng hạn - bị ngăn chặn chỉ vì
nguồn vàng cạn kiệt. Đó đều là những cuộc chiến mà người ta
