nhân viên quèn ở ngân hàng, các gia đình trung lưu dọn vào nhà trọ
ở
, các giáo sư xin tiền trên phố, …
Những kẻ vớ bẫm nhất chính là dân đầu cơ. Bằng cách mua lại
các tài sản – nhà đất, trang sức, họa phẩm, đồ đạc – với giá rẻ như
cho từ các gia đình trung lưu bị đẩy vào cảnh khốn cùng, bằng cách
lũng đoạn thị trường các loại hàng hóa khan hiếm nguồn cung, trục
lợi từ các mặt hàng nhập khẩu và đặt cược trên tình trạng sụt giảm sâu
hơn của tiền tệ, đã kiếm được những món tiền kếch sù.
Khi xã hội nước Đức bị đảo lộn, những giá trị truyền thống đã
tạo nên một cộng đồng một thời bảo thủ và trật tự đến nhường ấy
cũng bị vứt bỏ. Stephen Zweig, một nhà văn, đã cố gắng tái hiện lại
hiện trạng của thời đại này trong tập hồi ký của mình như sau:
“Những năm tháng ấy mới điên rồ, vô chính phủ, và hư ảo làm sao,
những tháng năm mà ở đó, cùng với sự sa sút giá trị của đồng tiền,
toàn bộ những giá trị khác tại Áo và Đức cũng bắt đầu tụt dốc. Đó
là thời đại của trạng thái u mê đắm đuối và những mưu mô ghê
tởm, một sự pha trộn kỳ dị giữa nỗi hoang mang và lòng cuồng tín.
Tất cả những ý tưởng điên rồ… đều mang về một mùa vàng bội
thu.”
VỊ CHỨC TRÁCH PHẢI chịu trách nhiệm nặng nề nhất đối với
chính sách lạm phát tùy tiện nói trên không phải ai khác ngoài Rudolf
von Havenstein, vị thống đốc chín chắn và tận tụy của Ngân hàng
Trung ương Đức, người đã lèo lái nền tài chính thời chiến nước Đức
bằng những phương sách vô cùng tai hại. Khi chiến tranh kết
thúc, nước Đức thua cuộc, Von Havenstein vốn đã đợi đến ngày
mất chức. Bản thân là một viên chức người Phổ rất có tiếng trong
bộ máy cầm quyền của đế chế Đức cũ, ông không hề giấu
giếm thái độ thiếu thiện chí của mình đối với chính phủ mới được
dẫn dắt bởi các thành viên đảng Xã hội Dân chủ. Tuy nhiên, trong
suốt cuộc cách mạng năm 1918, ông đã phá bỏ nguyên tắc của mình
