viện đến những khoản vay khổng lồ từ nước Mỹ. Đến thời điểm
chiến tranh kết thúc, các quốc gia đồng minh châu Âu – tổng
cộng mười sáu nước – nợ nước Mỹ số tiền lên tới khoảng 12 tỷ đô-
la, trong số đó, phần của nước Anh là gần 5 tỷ còn phần của nước
Pháp là 4 tỷ. Về phần mình, nước Anh đã cho mười bảy nước vay 11
tỷ đô-la, 3 tỷ cho Pháp và 2,5 tỷ cho nước Nga, khoản nợ này về cơ
bản là gần như không thể thu hồi được sau cuộc cách mạng
Bolshevik.
Trong giai đoạn đầu của Hội nghị hòa bình Paris, cả phía Anh và
Pháp đều cố móc nối vấn đề bồi thường chiến phí với các
khoản nợ chiến tranh của mình, ra ý rằng họ sẽ chủ động hơn trong
việc điều tiết các yêu sách về bồi thường chiến phí nếu nước
Mỹ sẵn lòng xóa bớt vài phần trong tổng số tiền họ đang nợ người
Mỹ. Nước Mỹ phản ứng lại rất gay gắt, dứt khoát nhấn mạnh đó là
hai vấn đề hoàn toàn tách bạch. Các đại biểu của phái đoàn Mỹ,
rất nhiều người trong số đó là các luật gia, bao gồm cả Ngoại
trưởng Robert Lansing, đã nêu rõ tinh thần cũng như khẳng định sự
khác biệt về mặt pháp lý của các khoản bồi thường chiến phí, nó
tương tự như một khoản tiền phạt và được đặt ra với mục đích
nhằm trừng trị kẻ thua trận, còn các khoản nợ chiến tranh, là
những nghĩa vụ dưới dạng giao kèo mà các nước Đồng minh châu Âu
đã tình nguyện ký kết. Dân châu Âu vốn ít gắn bó với lối tư duy
pháp lý hơn đã không nhìn thấy cả tinh thần lẫn sự khác biệt thực
tế giữa những nghĩa vụ của của họ đối với nước Mỹ và những nghĩa
vụ của nước Đức đối với mình. Cả hai đều là những gánh nặng
khổng lồ và đều sẽ đòi hỏi phải bỏ ra những hy sinh vật chất của
nhiều thế hệ.
Khi Hội nghị hòa bình dần đi về hồi kết, Maynard Keynes
cảm thấy quá nản lòng với diễn tiến của các cuộc đàm phán, đã tự
mình xây dựng một kế hoạch toàn diện cho công cuộc tái thiết nền
