người lầm lũi đi qua những vùng đất hoang vu, hít thở “bầu không
khí trong trẻo nhất,” ngắm nhìn “những buổi hoàng hôn diễm lệ
tuyệt trần,” và nằm ngủ dưới bầu trời đầy sao, những chuyện đau
đầu về công cuộc tái thiết châu Âu và tình cảnh hỗn loạn tiền tệ
bỗng như tan biến.
Sau chuyến đi Arizona, Strong quyết định tận dụng một năm
được nghỉ phép bằng cách du ngoạn khắp thế giới. Cùng với con
trai cả, cậu Ben, và người bạn hữu Miles, ông rời San Francisco vào
đầu tháng Tư, thẳng hướng tới Nhật. Họ sang cả Trung Quốc,
Philippines, đảo Java, Sumatra, Ceylon, Ấn Độ, cuối cùng cập bến
Marseilles vào mùa đông năm 1920. Tại đây Strong thấy một lá thư
của Montagu Norman đã đợi sẵn. “Chừng nào anh tới London, xin
phép được nhắc anh chiếu cố đến khách sạn, địa chỉ là ‘Thorpe
Lodge, Đồi Campden, W.8.’ Nhân viên lễ tân có nói lại với tôi rằng,
chỉ cần anh thông báo trước một tiếng, phòng ốc sẽ được chuẩn bị
sẵn sàng để đón tiếp, hoặc, nếu anh đang vội, thì mọi sự sẽ xong
xuôi ngay khi anh vừa tới.” Trong khi Strong thăm thú khắp nơi,
Norman đã được đề bạt lên vị trí thống đốc Ngân hàng Trung
ươ
ng Anh quốc. Đó chính là bước khởi đầu của một mối hợp tác
đích thực.
NẾU CÁC KHOẢN BỒI THƯỜNG chiến phí đã đầu độc mối
quan hệ giữa các quốc gia châu Âu, thì nợ chiến tranh cũng có tác
dụng tương tự đối với tình hữu hảo giữa nước Mỹ và các bằng hữu
một thời của nước này, Anh và Pháp. Dù rằng người Mỹ đã ra sức
tách bạch hai phạm trù nợ chiến tranh và các khoản bồi thường
chiến phí, song trong tâm trí của đa phần dân châu Âu, đó vẫn là
hai vấn đề có mối liên quan gắn bó không thể tách rời. Thực ra,
vào giữa năm 1922, chính phủ Anh đã công khai quan điểm đó của
mình trong một công hàm được thảo bởi ngài Arthur Balfour, khi ấy
là Ngoại trưởng lâm thời rằng số tiền nước Anh thu từ các khoản
