Trái với Những hậu quả kinh tế, cuốn sách mới gần như không
có tác động thực tiễn nào. Trong thời điểm khi các đồng tiền của
khu vực Trung Âu đã bị phá giá hoàn toàn và đồng franc đang cận
kề vực thẳm, hầu như chẳng mấy ai có thể bị thuyết phục để đặt
trọn trọng trách quản lý tiền tệ và giá trị đồng tiền quốc gia dưới
quyền sinh sát của các quan chức kho bạc, các chính trị gia, hoặc
thống đốc các ngân hàng Trung ương. Có quá nhiều tấm gương
nhãn tiền có thể dẫn ra – Đức, Áo, Hungary, phải thừa nhận rằng
các quốc gia này đã hành xử thái quá đến mức bệnh hoạn – về
những gì có thể xảy ra khi kỷ luật về vàng bị dỡ bỏ. Song kinh
nghiệm từ thập kỷ tiếp theo sẽ, nói như lời của một trong những tác
giả đã viết tiểu sử Keynes, sẽ mang về cho Tiểu luận “lòng trung
thành của một nửa thế giới.”
KHÔNG KHÓ ĐỂ ĐOÁN ĐƯỢC phản ứng của ngài Norman đối
với Tiểu luận, ông mặc nhiên coi nó không gì hơn một sản phẩm phù
phiếm của một gã tài tử thông minh. Ông viết cho Strong, “Có lúc
Ngài Keynes dường như đã vượt quá bản thân, một thực tế có lẽ
xuất phát từ nỗ lực của cá nhân ông ta hòng đồng nhất vị trí của
một cố vấn tài chính cho đất nước này và cả các đất nước khác với
cố vấn tài chính cho một nhà đầu cơ cấp cao.”
Vấn đề gây chia rẽ giữa Norman và Keynes thật ra ít liên quan
đến kinh tế học mà dính dáng nhiều đến triết học và thế giới
quan hơn. Với Norman, chế độ bản vị vàng không đơn thuần chỉ là
một cơ chế tiện lợi giúp điều tiết cung tiền, hiệu quả của nó là
một vấn đề thực nghiệm. Ông suy nghĩ về nó trên những bình diện
có tính hiện sinh hơn nhiều. Nó là một trong những trụ cột của một
xã hội tự do, giống như các quyền sở hữu hay lệnh đình quyền
giam giữ vậy, những thứ đã tiến hóa trong lòng một thế giới phương
Tây tự do nhằm hạn chế quyền lực của chính phủ - ở trường hợp
này, đó là quyền năng hạ giá trị tiền tệ của nó. Nếu thiếu vắng
