không biết phải trả tiền sinh hoạt bằng cách nào - tiền vàng và
tiền bạc thì ngày càng khan hiếm; các cửa tiệm, thậm chí quán cà
phê, chẳng thèm nhận giấy bạc, ngay cả các chợ thực phẩm ở Les
Halles giờ cũng đã tạm ngừng buôn bán.
Đến 4 giờ sáng hôm sau, có khoảng vài trăm người tụ tập trước
cửa Ngân hàng Trung ương Pháp để đổi giấy bạc thành vàng. Chiều
hôm ấy, đám đông đã lên tới hơn ba mươi ngàn người, họ xếp
thành một hàng dài dằng dặc chạy suốt hơn một dặm dọc theo các
con phố bao quanh khách sạn Toulouse, nơi Ngân hàng Trung ương
Pháp đóng trụ sở, nối dài suốt phố Radziwill, qua cung điện
Hoàng gia, nối từ phố Rivoli đến công viên Tuileries. Hai trăm
năm mươi cảnh sát được điều động để giữ ổn định trật tự. Ngay cả
phóng viên của tờ Time cũng không khỏi bàng hoàng khi tận mắt
chứng kiến cảnh tượng này: “Tất cả các giai tầng xã hội hòa lẫn
vào làm một trong dòng người dài vô tận. Chắc hẳn tiết kiệm phải
là một đức tính rất phổ biến ở Pháp, vậy nên mới có ngần ấy con
người thoạt trông có vẻ giản dị, xoàng xĩnh song rõ ràng lại có những
món tiết kiệm kha khá đang cất giữ dưới sự giám hộ của Ngân hàng
Quốc gia.”
Ngân hàng Trung ương Pháp ra tuyên bố rằng mình đã được
chuẩn bị trước để có thể tiếp tục thanh toán vàng cho dân chúng
chừng nào mọi người còn có nhu cầu. Quả thực, ngân hàng này có
kho dự trữ vàng dồi dào nhất trên thế giới. Năm 1897, thống
đốc mới được bổ nhiệm, ngài Georges Pallain, đã triệu tập tất cả các
nhân viên lại và khẳng định rằng nhiệm vụ của Ngân hàng Trung
ươ
ng là chuẩn bị cho “mọi tình huống,” khi nói vậy, ý ông muốn
ngầm ám chỉ một cuộc chiến báo thù nước Đức để đáp lại thảm họa
năm 1870. Dưới thời Pallain, Ngân hàng Trung ương Pháp đã bắt
đầu tăng lượng dự trữ vàng một cách đều đặn. Mỗi lần dự trữ vàng
của Ngân hàng Trung ương Đức tăng thêm, thì Ngân hàng Trung
