Diệp Văn Kỳ bị bắt khi xe ra khỏi Lăng Cha Cả. Cò Perrech được khen
ngợi. Diệp Văn Kỳ bị trục xuất về nguyên quán ở Huế”.
Tháng Tám 1945, Việt Minh cướp chính quyền ở Nam Bộ. Họ lùng sục
tìm bắt những nhà ái quốc có uy tín, khác chính kiến, nhóm Đệ tứ, đảng
Lập hiến để thủ tiêu. Lần này ông Kỳ cũng giả làm thầy dòng, trốn trong
nhà thờ Tràng Bàng, nhưng cũng bị Việt Minh phát giác, rồi bắt dẫn đi, hạ
sát trong đêm tối.
Khi ông Phó bảng Nguyễn Sinh Huy (còn có tên Sắc) mất chức Tri
huyện, lang bạt giang hồ vào Sài gòn, tìm kế sinh nhai, tình cờ gặp lại
người học trò mà ông đã dậy hồi 20 năm trước ở Huế. Nhớ ân sư, người học
trò có nghĩa ấy là Diệp Văn Kỳ mới rước ông thầy gặp bước gian truân về
nhà nuôi dưỡng. Sau đó, ông Kỳ mới đưa ông Phó bảng về Cao Lãnh, để
chào nhạc gia là ông điền chủ Lê Quang Hiển. Từ đó, thỉnh thoảng ông Phó
bảng lên xuống Sài gòn, để chơi với ông Diệp Văn Cương, sui gia của ông
Cả Hiển. Thương tình người thầy học cũ của con, ông Diệp Văn Cương
nhiều lần giúp đỡ tiền bạc cho ông Phó bảng. Tánh nào tật nấy, có tiền, rảnh
rỗi, ông Phó bảng lại say sưa như trước. Một lần lên Sài gòn, uống rượu say
mèm, bất kể trời đất, ông Phó bảng nằm lăn ra đường, bị lính hành hung,
nên la ó om sòm. Nghe tin ấy, ông Cương tới năn nỉ ông cũng không tỉnh.
Gặp lúc ông Cả Hiền lên Sài gòn thăm con gái và rể, thấy vậy liền kề tai nói
nhỏ với ông Phó bảng Huy:
- Ngày xưa Tôn Tẩn giả điên, ăn cứt mà người ta còn biết, còn bây giờ
ông có giả say, nằm đây thì thiên hạ cũng biết ông từng là Phó bảng, Tri
huyện bị cách.
Nghe xong, Phó bảng Huy đứng dậy đi về nhà. Chính lúc đang sa cơ thất
thế đó, cậu Paul Nguyễn Tất Thành có mặt trong Nam. Cậu mới viết thư
khẩn thiết xin quan Khâm sứ Trung kỳ rộng lượng kiếm cho cha cậu một
chân thừa biện, huấn đạo hay giáo thụ để độ nhật. Lá đơn ấy không được
đáp ứng, làm cho cậu bồi tàu Nguyễn Tất Thành có mối hận lòng. Sau đó,
khi qua Pháp, cậu bồi tàu liền viết thư lạy lục Tổng Thống Pháp cho mình
được đặc cách vào học “Trường Thuộc địa” để ra làm quan cho Pháp. Đơn
