khổ, chỉ một bước tiến lên hàng phò mã, rồi quyền uy như Thái thượng
hoàng. Đối với Tổng trú sứ Pháp (sau này gọi là Khâm sứ Trung Kỳ), ông
Cương được họ tin cậy, nên mặc tình thao túng, bất chấp cả lễ nghi của bậc
thiên tử. Sau khi có công đưa Bửu Lân lên ngôi, Diệp Văn Cương chính
thức lấy công chúa Thiện Niệm, và có với bà một trai (10 tuổi năm 1903).
Bà này phải xuất tiền cung phụng cho ông xài phí, dưới hình thức cho
mượn. Chưa hết, với tư cách ân nhân của dòng họ Dục Đức, ông Cương còn
có phép ra vào hoàng thành lẫn cung cấm bất kể ngày đêm, nên có dịp gần
gũi, rồi thông dâm luôn với mẫu hoàng Thành Thái tức bà Từ Minh Thái
hậu. Vừa goá chồng hơn 10 năm, nay có địa vị lớn, bổng lộc cao, bà Từ
Minh có dịp sửa soạn, trang điểm nên nhan sắc còn mặn mời khiến ông
Cương mê. Thực ra, với quyền lực không giới hạn giữa “thời của các thông
ngôn” này, ông Cương muốn điều gì, mọi người phải làm cho ông thoả
mãn.
Theo sự tố cáo của triều đình thì Diệp Văn Cương thông dâm với mẫu
hậu của Thành Thái, tức bà Từ Minh Thái hậu, vợ goá của vua Dục Đức,
chị dâu của vợ Cương. Hành vi bất chánh này đã bị một bà trong hoàng tộc
kể lại với nhiều người trong triều Viện cơ mật sợ rằng Diệp Văn Cương sẽ
trở thành một Trần Thủ Độ vào cuối đời Trần, cướp ngôi nhà Lê, hoặc cũng
giống như Chúa Trịnh Kiểm, rể Nguyễn Kim, sẽ lập phủ Chúa, nắm hết
quyền hành vua Lê. Các đại thần trong cơ mật viện nhờ ông Lê Duy Hinh –
bí thư Tổng trú sứ Rheinart – viết thư báo cáo cho ông Hector, đề nghị gởi
trả Diệp Văn Cương về Nam Kỳ. Đồng thời anh của Cương là Diệp Văn
Mang, đang làm thông ngôn tại đây, cũng đang đòi cưới một công chúa của
hoàng gia, bị trục xuất đi Nha Trang. Khi ông Diệp Văn Mang vừa tới nơi
thì bị bịnh mất.
Vụ tai tiếng này trở thành một biến cố lớn, làm cho dư luận hết sức phẫn
nộ hành vi của ông Diệp Văn Cương và bà Từ Minh, một người theo đạo
Phật và rất mộ đạo. Có tin đồn cho rằng bà Từ Minh, thông dâm với ông
Cương đến nỗi truỵ thai, phải nhờ một lương y ở phường Đúc, Kim Luông
đến săn sóc, thuốc men. Sau khi bình phục, bà Từ Minh hậu tạ cho vị lương
