Các thú vui: Đá gà, cờ bạc, thuốc phiện, rượu…
Thời nào cũng có những trò chơi. Cờ bạc là một thú vui mà khi đam mê,
trở thành nỗi bất hạnh lớn cho gia đình. Các ông nhà giàu cũng không thoát
khỏi cái vòng “tứ đổ tường”. Cậu Hai Miệng (Huỳnh Công Miệng, con
Lãnh binh Huỳnh Công Tấn) là người nổi tiếng cờ bạc và hào phóng từ hồi
những năm cuối thế kỷ 19. Nghe người cố cựu đất Gò Công kể lại “đương
thời, cậu Hai Miệng thích hốt me và đá gà. Mỗi lần đi hốt me, cậu giành
cầm chén (làm cái), có gia nhân theo vác từng bao cà ròn tiền giấy và tiền
kim loại”. Ông Hội đồng Trần Trinh Trạch, người giàu nhứt ở miền Tây,
thỉnh thoảng lên Sài gòn cũng đến các sòng bạc của thầy Bảy Phương, thầy
Sáu Ngọ để chơi, nhưng chỉ chơi ở các sòng lịch sự, dành riêng cho giới
quý tộc. Tuy vậy, ông Hội đồng Trạch chỉ thích “đánh bài theo kiểu cò
con”, chớ không giỡn tiền, ngắt từng xấp bạc đặt xuống chiếu bài như các
con của ông (công tử Ba Quy, Hai Đinh, Tám Bò). Mỗi khi thấy ông Trạch
tới sòng bào nào, tự động các con ông nhường chỗ.
Trong các thú vui ở miền Nam, thời trước thì đá gà là môn rất phổ thông.
Nhiều gia đình mê đá gà đến chỗ tán gia bại sản. Gà Cao Lãnh là do ông Cả
Hiển (Lê Quang Hiển) nhạc gia của ông Diệp Văn Kỳ, ký giả, kiêm luật sư.
Ông Kỳ là con ông Diệp Văn Cương và bà công chúa Thiên Niệm. thuở
nhỏ, ông Cương rất nghèo, quê quán tại Gò Vấp. Thân phụ ông là người ở
đợ cho điền chủ, còn cậu bé Cương được chủ điền cho giữ trâu. Khi Pháp ra
lịnh bắt con cái các nhà giàu đi học, gia đình ấy liền tráo con người ở đợ đi
học thế con mình. Nhờ đó ông Cương được tiến thân. Thấy Cương học giỏi,
Pháp cấp học bổng qua Pháp du học, và mấy năm sau, ông đậu Tú tài toàn
phần. Hồi hương, ông Cương được Toàn quyền ra Huế dạy vua Đồng
Khánh học chữ Pháp. Chuyện về ông Diệp Văn Cương liên quan tới lịch sử
cận đại ở Huế mà Tiến sĩ Vũ Ngự Chiêu mới phát giác nhiều tài liệu liên
quan tới vấn đề này. Xin xem thêm “Paris, Xuân 96” của tác giả, Văn Hoá
xuất bản 1997.
Hồi trước, khắp Nam Kỳ, chỗ nào cũng chơi đá gà, mặc dầu có lịnh của
hội bảo vệ gia súc Pháp cấm. Tại Rạch Gầm, chợ giữa Mỹ Tho, có trường
