Thế giới quan của một dân tộc, mặc dầu thường được ngầm hiểu trong
việc mua bán và đếm tiền hàng ngày, nhưng cùng được tìm thấy trong những
câu chuyện, những thần thoại và lễ nghi của một nền văn hóa. Những câu
chuyện về Sumer được phục hồi từ những phiến đất sét đơn sơ chứa đựng
một sự huy hoàng chói lọi không chỉ tác động đến những độc giả đương thời
mà còn cho chúng ta cái nhìn phổ quát về trí tưởng tượng ấu trĩ của nhân
loại. Hầu như các bản khắc đều bị hư hỏng, nên đã để lại những thiếu sót
trong tất cả các chuyện kể. Nhưng có nhiều câu chuyện tồn tại trong nhiều
phiên bản khác nhau (do đó những khiếm khuyết trong một phiên bản cụ thể
này đôi khi có thể được lấp đầy bằng những đoạn trong các phiên bản khác)
và thậm chí được viết bằng những thứ tiếng khác nhau, nên chí ít cũng cho
phép chúng ta tái tạo lại một phần nào tiến trình phát triển năng động diễn ra
trong nhiều thế kỷ. Với tiến trình thuật chuyện của người Sumer, chúng ta có
phần hàm ơn những bộ lạc du mục Semit, những người mù chữ nhưng trong
đầu họ chứa đựng một kho tàng chuyện kể vô tận về những dân tộc mù chữ
và đôi khi họ kiếm ăn bằng cách kể cho những người định cư nghe những
câu chuyện đó. Những câu chuyện này có thể là của các nhà thơ du mục hay
những câu chuyện truyền miệng của chính những người sống ở thành thị rốt
cuộc cũng được những người Sumer biết chữ ghi lại. Những người này đã
có nỗ lực lớn trong việc phân loại mớ tài liệu lộn xộn thành những bố cục
gọn ghẽ, vì thế tạo thành “những tác phẩm” - trong thực tế, những tác phẩm
đó là một bộ sách giống nhau - về tính liên tục của những hình thức kể
chuyện, của những tình tiết và đôi khi là giữa các thế hệ.
Đôi lúc việc sắp xếp quá ngăn nắp đã làm cho nhóm các chuyện kể về
quốc vương của người Sumer - còn gọi là Danh sách vua (King List) “ hoàn
toàn vô dụng đối với những nhà sử học hiện đại. Những bản phác thảo ngắn
về từng triều đại này được sắp xếp theo nguyên tắc đối xứng và số học cốt
chỉ để xem cho vui mắt và nghe cho êm tai chứ không hề chú ý đến những gì
thực sự đã xảy ra trong lịch sử của Sumer. Người ta nói rằng có một số vị
vua trị vì hàng ngàn năm, những vị khác chỉ hàng thế kỷ; nhưng trong những
nghiên cứu gần đây, các nhà sử học đã tiến hành so sánh bản Danh sách vua
này với những tư liệu cổ đã lưu lại và đi đến kết luận rằng các vị vua có triều
