* Một con chó rối loạn thần kinh! Nếu như bạn có một con chó, có
thể bạn đã huấn luyện nó được phép ăn trong bàn tay mặt của bạn và từ chối
thức ăn được đưa ra trong bàn tay trái? Như thế:
– Tay phải = Kích thích, được phép ăn.
– Tay trái = Trì hoãn, từ chối thức ăn.
Người ta sẽ ghi nhận được gì khi người ta đưa thức ăn với bàn tay
trái? Con chó xao động, tiến lên, thụt lùi, nhảy nhót, sủa, biểu lộ tất cả các
triệu chứng của sự tương khắc nhức nhối giữa ý muốn và sự ức chế của nó.
Đồng thời nó cũng bị kích thích bởi miếng mồi, sự ức chế đã ngăn cản nó.
Khuynh hướng tự nhiên của nó nói “được”, nhưng sự giáo dục có điều kiện
bảo “không”.
Và khán giả cười mà không hề biết rằng con thú này phản ứng như
một người, và trong phần lớn các chứng rối loạn thần kinh…
Pavlov tạo điều kiện cho một con chó có phản ứng khi để nó trước
một vòng tròn sáng trưng được chiếu trên một màn ảnh; để tăng thêm điều
kiện này, ông cho con chó ăn.
Người điều khiển sau đó chiếu một hình êlíp sáng trưng với bề mặt
và cường độ ánh sáng tương tự nhưng không làm tăng thêm điều kiện. (So
với hình tròn, hình êlíp sẽ mang các đặc tính ức chế, vì rằng không có thức
ăn).
Rồi Pavlov làm cho hình êlip đó mỗi lúc một tròn hơn. Cho đến một
điểm nào đó, con chó nhận định được sự khác biệt. Nó không hề nhúc nhích
trước hình êlíp. Nhưng thái độ của nó thay đổi khi hình êlíp này gần trở
thành một hình tròn. Nó trở nên xao động, sủa, rồ dại, khó hiểu, hú như một
con chó điên…
Con chó này đã bị rối loạn thần kinh, bởi vì có sự xung đột giữa sự
kích thích và trì hoãn, giữa cái “được” và cái “không”.
Thế mà nhà tâm lý khám phá được xung đột này ở mỗi bước đi của
chúng ta… Và khi “ngăn chặn”, phản xạ kích thích, Pavlov đã tạo nơi con
