Những người “dễ bị kích thích” thường có khuynh hướng hành động
đơn giản. Họ khó lòng thích nghi với các tình huống mới, nên phải tiêu xài
nhiều năng lượng lớn hơn. Ngoài ra nếu một công việc làm tho người ta mệt
thì cảm xúc càng làm cho con người mệt hơn nhiều nữa. Và chúng ta không
được quên những “người dễ xúc động” luôn bị ý nghĩ bất tài và nỗi lo sợ
mệt mỏi đeo đuổi.
Vì thế chúng ta phải biết chỉ số làm việc về mặt thể chất và tinh thần
của chúng ta và không được vượt qua nó. Tiêu xài phần lợi tức là rất đúng
nhưng không được đụng đến số vốn! Biết luyện tập một nhịp độ làm việc là
khẩn thiết. Nhưng biết ngưng ngay một công việc khi sự mệt mỏi xuất hiện,
sẽ hay hơn nhiều. Năng lượng được khôi phục sẽ được chuyển vào số vốn
đã tạo ra lợi tức. Khả năng hoạt động của con người phải được chia đều
giữa hoạt động và nghỉ ngơi. Sự hài hòa phải chi phối hoạt động đó. Chúng
ta phải chú tâm đến mệt mỏi, không phải để lo sợ, trái lại, là để rút ra một
bài học và kinh nghiệm. Để thấu hiểu, để tạo một nhịp sống… không khác
gì cách chúng ta phải tính toán các chi phí sau một ngày làm việc để xác
định việc tiêu xài có vượt qua mức bình thường không.
Một người “dễ xúc động” không được chú tâm đến mức bị ám ảnh
vì sự mệt mỏi, và tỏ ra nản chí trước việc thiếu trí nhớ của mình. Trái lại, tôi
xin nhắc lại là con người phải biết cách vận dụng để nhận định và hiểu rõ
các giới hạn rất co giãn của mình, để luyện cho mình một nhịp sống có thể
giúp “tổng hợp” mọi hành động, dễ dàng thu nhận nó, và từ đó có thể hành
động và suy nghĩ một cách thoải mái, mà nói cho đúng đó là nét đặc trưng
của con người.
NHỮNG HÀNH ĐỘNG KIỆT SỨC.
Janet đã nghiên cứu rất kỹ các hành động kiệt sức, tức là các hành
động có thể đưa đến tình trạng “giảm thiểu sinh lực”. Những điểm chính là:
mệt mỏi kéo dài vì xúc cảm (nhất là) suy nhược thần kinh, và tất cả các loại
trầm cảm. Đối với những người suy nhược, rất thường khi hành động vẫn
chỉ là trạng thái ước muốn và manh ý. Mọi cố gắng đều rời rạc, không một
kết quả rõ rệt. Người đó chỉ làm nửa chừng bất cứ công việc gì, sự phân tán
