đẩy sự chia rẻ nhân danh sự giàu sang hoặc nghèo nàn, nhân danh các thành
kiến xã hội hoặc chủng tộc, như tôi đã nói ở trên. Người ta thúc đẩy sự chia
rẻ nhân danh các bộ tộc, đối đầu chính trị, đối đầu giai cấp. Tất cả những
thứ đó đều dẫn đến sự thù nghịch, tranh đua, xung đột, thất bại và đau khổ.
Loại giáo dục đó làm hư hỏng xã hội. Thế mà tình yêu thương không bao
giờ làm hư hỏng và không bao giờ tách rời.
Làm sao người ta có thể dạy dỗ, nếu chúng ta cứ chống đối một giai
cấp nào đó trong xã hội, tôn giáo nào đó, một đảng phái nào đó… hoặc ngay
cả với những người láng giềng của chúng ta? Thay vì mở mang trí tuệ và sự
thông hiểu của các đứa trẻ, người ta đóng kín nó lại. Những cách giáo dục
đó thúc đẩy sự chia rẻ, sự kiêu căng, đến ưu thế, đến tranh chấp. Chúng
cũng thúc đẩy những điều trái ngược: sự thất bại, lo sợ, sự bất lực. Dù sao đi
nữa, chúng làm hư hỏng các khả năng tổng thể của đứa trẻ.
Nếu tâm trí của nhà giáo dục quá thiển cận (rối loạn tinh thần, hiểu
sai lệch các sự việc, cái nhìn méo mó, kết tinh) thì đương nhiên trí thông
minh của ông ta cũng bị hạn chế. Ông ta không thể nào xem xét cuộc sống
về mặt tổng quát được. Thế mà giáo dục là sự phát triển của trí tuệ được hòa
nhập trong cái nhìn tổng thể của thế giới. Nó không có nghĩa là thực hiện
được các cuộc thi cử hiển hách mà là phát triển sự sáng suốt. Nếu tâm trí
của các nhà giáo dục bị hạn chế, đương nhiên là họ sẽ chuyển giao những
kiến thức theo sách vở, nhưng không phải là trí tuệ. Và nhất là tình yêu
thương, và một lần nữa, nó sẽ là sợi xích vô tận.
Giáo dục phải là sự hợp tác trong sự khiêm tốn
Với sự giáo dục thực thụ, sẽ không được có kẻ trên người dưới,
nhưng phải là sự hợp tác toàn diện. Nếu chúng ta dạy dỗ một người, chúng
ta cũng học chừng ấy thứ mà người đó học của chúng ta. Giáo dục là sự trao
đổi quan điểm thường xuyên. Rất nhiều nhà giáo dục có cảm tưởng họ là
cấp trên những người mà họ dạy. Đây là một điều hoàn toàn sai lầm. Mà
thường khi lại chính là điều trái ngược. Đứa trẻ và người thiếu niên muốn
học hỏi và phát triển sự sáng suốt của chúng. Nhưng rất nhiều nhà giáo dục
đã ngưng học hỏi và trở nên cứng đơ. Hơn nữa, mỗi khi có một cảm giác tự
