T
hế là tôi lên đường để xin vào trường đại học Kazan
, không thể nào
đừng được.
Người gợi cho tôi ý nghĩ xin vào trường đại học là Nikolai Yevreinov,
một thanh niên dễ mến, học sinh trung học, đẹp trai, có đôi mắt dịu dàng
như mắt phụ nữ. Anh ở trên gác thượng cùng một nhà với tôi. Vì thường
gặp tôi cầm sách trên tay nên anh rất chú ý, và chúng tôi đã làm quen với
nhau. Ít lâu sau, Yevreinov bắt đầu khẳng định rằng tôi có “những khả năng
đặc biệt về khoa học”.
– Cậu vốn sinh ra để phục vụ khoa học. ‒ Anh vừa nói vừa lắc mái tóc
dài trông rất đẹp.
Lúc bấy giờ tôi chưa biết rằng ngay cả con thỏ cũng có thể phục vụ cho
khoa học, và Yevreinov đã chứng minh rất hùng hồn với tôi rằng các trường
đại học đang cần những thanh niên như tôi. Tất nhiên anh có nhắc đến
gương Mikhail Lomonosov. Yevreinov nói rằng đến Kazan tôi sẽ ở tại nhà
anh, trong suốt mùa thu và mùa đông sẽ học qua chương trình trung học, sẽ
thi “mấy môn gì đó” ‒ đây là nguyên văn lời anh nói: “mấy môn gì đó” ‒
vào đại học tôi sẽ được cấp học bổng của nhà nước, và năm năm sau tôi sẽ
trở thành “nhà bác học”. Mọi việc đều rất đơn giản, vì Yevreinov mới mười
chín tuổi đầu và rất tốt bụng.
Thi trung học xong anh đi trước, khoảng hai tuần lễ sau tôi cũng lên
đường.
Lúc tiễn chân tôi, bà tôi dặn dò:
– Cháu đừng có nóng nảy với người khác, lúc nào cháu cũng hằm hằm,
cháu trở nên nghiêm nghị và kiêu căng rồi đấy! Cháu giống tính ông ngoại,
mà ông cháu thì thế nào? Một ông già đau khổ, càng sống càng đâm ra đần
