Anh nói chuyện rất lâu, đến tận nửa đêm. Có lẽ anh muốn ngay tức khắc
đặt tôi bên cạnh anh một cách vững chắc. Lần đầu tiên tôi cảm thấy không
gì vui sướng bằng có bầu có bạn. Sau lần định tự tử, con mắt tôi nhìn bản
thân mình khác hẳn. Tôi thấy mình rất nhỏ bé, hình như có tội với ai đó, và
tôi sống một cách hổ thẹn. Có lẽ Romass hiểu điều đó, anh đã cởi mở lòng
mình một cách nhân từ và tự nhiên. Anh đã uốn nắn tôi. Đó thật là một
ngày không bao giờ quên.
Chúng tôi mở cửa hiệu để bán hàng vào ngày Chủ nhật, sau buổi lễ sáng.
Ngay khi ấy những bần nông kéo đến hiên nhà chúng tôi. Người đầu tiên
tới là Matvei Barinov, bẩn thỉu, đầu tóc rối bù, tay dài như tay khỉ, vẻ nhìn
lơ đãng với cặp mắt đẹp như mắt phụ nữ.
– Có nghe thấy tin gì ở ngoài thành phố không? ‒ Anh ta hỏi sau khi
chào.
Rồi không chờ trả lời, anh ta quay về phía Kukushkin và kêu lên:
– Stepan! Mấy con mèo của anh lại vừa xơi mất một con gà trống nữa!
Tiếp theo, anh ta kể rằng viên tổng đốc vừa mới từ Kazan đi St.
Petersburg để yết kiến nhà vua và tâu xin vua ra lệnh đuổi tất cả dân Tatar
đến Caucasus và Turkestan. Anh khen ngợi viên tổng đốc:
– Một con người thông minh! Am hiểu công việc của mình…
– Tất cả những chuyện ấy đều do anh bịa đặt ra cả. ‒ Romass điềm tĩnh
nhận xét.
– Tôi ấy à? Bao giờ?
– Tôi không biết…
– Antonich, sao anh thiếu tin tưởng ở con người đến thế? ‒ Barinov nói
vẻ trách móc và lắc đầu ra vẻ thương hại. ‒ Tôi thương những người Tatar
lắm, sống ở Caucasus phải quen mới được.
Một người bé nhỏ, gầy gò, mặc chiếc áo rách rưới thừa hưởng từ người
khác, rón rén lại gần. Chứng kinh giật khiến khuôn mặt xám của ông ta
méo xệch đi, cặp môi thâm sì mấp máy thành một nụ cười đau đớn. Con
