xăng. Một toán bần nông bệ vệ vừa đi vừa liếc nhìn đám bần nông ngồi ở
cửa hiệu chúng tôi và lặng lẽ nhấc chiếc mũ lưỡi trai hoặc mũ nỉ lên chào.
Migun cùng với Kukushkin thân mật bàn bạc một vấn đề không rõ ràng:
Ai đánh đau hơn ‒ lái buôn hay địa chủ? Kukushkin chứng minh là lái
buôn, còn Migun thì bảo vệ phương án địa chủ. Giọng nói lanh lảnh của
Migun át giọng nói rời rạc của Kukushkin.
– Cụ thân sinh ra ông Fingerov từng xách râu Napoleon Bonaparte. Còn
ông Rngerov có lần đã nắm lấy cổ áo lông cừu của hai người, dang tay ra
và đập trán họ vào nhau đánh bốp một cái ‒ thế là xong! Cả hai đều nằm
thẳng cẳng.
– Đánh thế thì ai mà chẳng ngãi ‒ Kukushkin tán thành nhưng nói thêm.
‒ Nhưng dù sao thì lái buôn vẫn ăn khỏe hơn địa chủ…
Ông lão Suslov đáng kính ngồi ở bậc tam cấp trên cùng cũng than phiền:
– Này Mikhailo Antonovich, bần nông trên trái đất này trở nên yếu đuối
lắm rồi. Dưới thời địa chủ không ai được phép sống vô ích, mỗi người đều
bị gắn chặt vào công việc…
– Thế thì bác hãy đệ đơn xin người ta lập lại quyền chiếm hữu nông nô
đi. ‒ Izot trả lời ông lão.
Romass im lặng nhìn Izot và gõ tẩu thuốc lá vào tay vịn của tam cấp.
Tôi chờ xem khi nào Romass sẽ bắt đầu nói. Và trong khi lắng nghe câu
chuyện rời rạc của đám bần nông, tôi cố tưởng tượng xem Khokhol sẽ nói
những gì. Tôi có cảm tưởng rằng anh đã bỏ lỡ nhiều dịp tốt để xen vào câu
chuyện của họ. Nhưng anh im lặng một cách thờ ơ và ngồi không nhúc
nhích như một bức tượng gỗ, mắt theo dõi làn gió thổi trên các vũng nước
làm thành những vết gợn lăn tăn và xua đuổi những đám mây, dồn chúng
lại thành một đám đen kịt. Trên sông có tiếng còi tàu, ở phía dưới vẳng lên
tiếng hát the thé của các cô gái và tiếng đàn phong cầm. Một gã say rượu đi
xuôi xuống phố. Gã vừa đi vừa nấc và la hét, hai tay múa may, chân cong
cong một cách không tự nhiên, rồi ngã vào vũng nước. Đám bần nông mỗi
lúc nói một chậm rãi hơn, trong lời nói của họ lộ ra vẻ chán nản. Tôi cũng
