Tôi rất thích Migun, tôi yêu những bài hát hay và buồn của bác ta. Khi
hát, bác thường nhắm mắt lại,lúc đó khuôn mặt đau khổ của bác không còn
bị co giật nữa. Bác sống trong những đêm tối trời, khi bầu trời không có
trăng hoặc ánh trăng bị những đám mây dày đặc che khuất. Có hôm, ngay
từ chập tối bác đã bảo nhỏ tôi:
– Lát nữa ra sông Volga nhé!
Ra tới bờ sông, tôi thấy bác đang ngồi ở đuôi con thuyền độc mộc nhỏ
của bác, hai chân đen sì và cong cong thả xuống mặt nước đen ngòm. Bác
vừa sửa lại những dụng cụ bị cấm dùng để đánh cá tầm, vừa thì thầm:
– Khi mà bọn quý tộc nhạo báng tôi, thôi được, tôi có thể chịu đựng, chó
má thật, chúng nó có địa vị, biết được những điều mà tôi không biết.
Nhưng khi một ông bạn bần nông chèn ép tôi thì làm sao tôi có thể chịu
đựng được? Chúng ta khác gì nhau? Họ có trong túi đồng rúp, còn tôi chỉ
có đồng kopek thôi, khác nhau chỉ có thế!
Khuôn mặt Migun giần giật một cách đau đớn, lông mày nhướn lên,
ngón tay động đậy rất nhanh, bác vừa tháo vừa lấy giũa giũa nhọn những
lưỡi câu, giọng nói chân thành của bác khẽ vang lên:
– Tôi bị coi là một tên ăn trộm, đúng, tôi là kẻ có tội! Nhưng tất cả mọi
người cũng đều sống bằng nghề trộm cướp cả thôi, tất cả đều hút máu và
cắn xé lẫn nhau. Thật vậy. Chúa không ưa chúng ta, nhưng quỷ lại nuông
chiều chúng ta.
Dòng sông đen sẫm trườn bên cạnh chúng tôi, những đám mây đen bay
ngang trời; trời tối quá, không thể trông thấy bờ bên kia của cánh đồng cỏ.
Những gợn sóng khẽ dạt vào bãi cát ở bờ sông, rửa sạch chân tôi như muốn
kéo tôi đi cùng vào bóng tối vô tận trôi về đâu không rõ.
– Con người ta cần phải sống chứ? ‒ Migun vừa thở dài vừa hỏi.
Ở trên núi vọng xuống tiếng chó sủa buồn bã. Như qua một giấc mơ, tôi
nghĩ: “Nhưng sống như bác thế này thì sống làm gì kia chứ?”
Mặt sông yên tĩnh, đen ngòm đầy ghê sợ. Bóng tối ấm áp bao trùm và
trải dài vô tận.
