– Người ta sẽ giết Khokhol mất. Coi chừng, họ sẽ giết cả anh nữa đấy. ‒
Migun lẩm bẩm, rồi đột nhiên khẽ hát một bài:
Mẹ tôi yêu mến tôi,
Người thường hay nói:
– Yasha, con ơi,
Con yêu quý của mẹ,
Con hãy sống lặng lẽ…
Bác nhắm mắt, giọng bác cất lên mạnh mẽ hơn và da diết hơn, ngón tay
vừa tháo sợi dây câu vừa từ từ động đậy:
Tôi không nghe lời mẹ,
Ôi, tôi chẳng chịu nghe…
Tôi có một cảm giác kì lạ: Dường như đất dưới chân tôi bị dòng nước
đen ngòm nặng nề xói lở, đang sụt xuống, còn tôi thì trượt và rơi từ mặt đất
xuống một chốn tối om, nơi mặt trời vĩnh viễn bị vùi lấp.
Migun kết thúc bài hát cũng đột ngột như lúc bắt đầu. Bác lặng lẽ đẩy
chiếc thuyền xuống nước, ngồi vào đó rồi gần như im lìm biến mất trong
bóng tối. Tôi nhìn theo bóng bác và suy nghĩ.
“Những con người ấy sống để làm gì nhỉ?”
Tôi có một người bạn khác là Barinov. Tính anh ta bừa bãi, khoác lác,
lười biếng, hay đặt điều và lang bạt không thể ở đâu yên. Anh đã từng sống
ở Moskva. Anh vừa khạc nhổ vừa nói về Moskva như sau:
– Đấy là một thành phố địa ngục! Hổ lốn. Nhà thờ có tới mười bốn ngàn
lẻ sáu cái, còn dân chúng thì toàn bọn bịp bợm. Tất cả đều ghẻ lở như lũ
ngựa, thật đấy! Bất chấp là thương gia, quân nhân hay tiểu thị dân ‒ tất cả
đều vừa đi vừa gãi. Đúng, ở đấy có súng thần công, một vật khổng lồ!
Chính tay Pyotr Đại đế đúc để bắn bọn phiến loạn. Có một mụ quý tộc vì
tình đã nổi dậy chống ông ta. Ông ta chung sống với mụ đúng bảy năm,
ngày này qua ngày khác, sau đó bỏ mụ cùng với ba đứa con. Mụ ta tức
giận, và thế là nổi loạn. Ông anh có biết không, cứ mỗi lần súng thần công
của ông ta nổ vào bọn phiến loạn là lập tức chín ngàn ba trăm linh tám
