– Quỷ bắt mày đi! Cút!
Khi vị khách của ông ta bước ra hành lang, người thu gọn trong chiếc áo
choàng rộng, vừa đi vừa gầm gừ rít lên khe khẽ, thì nhà toán học đứng ngay
trên ngưỡng cửa, thân hình cao lêu nghêu, dễ sợ, lùa mấy ngón tay vào mớ
tóc rối trên đầu và lè nhè:
– Euclid là một thằng ngốc! Một thằng ngốc… Tôi sẽ chứng minh rằng
Chúa khôn ngoan hơn tên Hi Lạp ấy cho mà xem!
Rồi ông ta đóng sầm cửa lại, mạnh đến nỗi trong phòng ông có tiếng đổ
vỡ loảng xoảng.
Ít lâu sau tôi được biết là con người ấy muốn xuất phát từ toán học để
chứng minh sự tồn tại của Chúa, nhưng ông ta đã chết trước khi kịp hoàn
thành việc đó.
Pletnyov làm nghề chữa bản in thử ban đêm cho một tờ báo tại một nhà
in, kiếm được mỗi đêm mười một kopek, và nếu tôi không kiếm được tiền
thì cả hai chúng tôi mỗi ngày đành phải sống với bốn funt
kopek nước trà và ba kopek đường. Mà tôi thì không có đủ thì giờ để đi
làm: Tôi còn phải học. Tôi học hết sức vất vả, đặc biệt môn ngữ pháp với
những quy tắc cứng nhắc và gò bó kì quặc khiến tôi khổ sở. Tôi hoàn toàn
không biết làm thế nào đem thứ ngôn ngữ Nga uyển chuyển, sinh động và
khó sử dụng ghép vào cái khuôn khổ ngữ pháp ấy. Nhưng, thật thú vị,
chẳng bao lâu sau tôi được biết là tôi đã bắt đầu học “quá sớm”, và dù cho
có thi đậu làm giáo viên nông thôn thì tôi cũng chẳng được bổ nhiệm vì
chưa đủ tuổi.
Pletnyov và tôi ngủ chung một giường, tôi ngủ ban đêm và anh ấy ngủ
ban ngày. Cứ sáng sớm anh lại về nhà, người phờ phạc vì thiếu ngủ, gương
mặt tối sầm và hai mắt sưng húp. Tôi liền chạy ngay ra quán ăn lấy nước
sôi, vì cố nhiên là chúng tôi làm gì có ấm samovar
. Sau đó chúng tôi
cùng ngồi bên cửa sổ uống trà với bánh mì. Guri kể cho tôi nghe những tin
tức trên báo, đọc các bài thơ vui của nhà văn nghiện rượu chuyên viết văn
châm biếm với bút danh là “Quỷ mặt đỏ”. Thái độ bông đùa của anh với
đời làm tôi ngạc nhiên, và tôi cảm thấy anh đối với cuộc đời cũng có một
