Còn lại một mình, tôi đi lang thang dọc theo các hành lang và các ngóc
ngách của ngôi nhà “Marusovka” để xem cách sinh sống của những con
người mới lạ đối với tôi. Ngôi nhà này lúc nhúc những người là người và
giống như một tổ kiến. Trong nhà xông lên mùi chua hăng hắc và góc nào
góc ấy dường như đều ẩn náu những bóng đen dày đặc thù địch với con
người. Từ sáng sớm đến tận đêm khuya, tiếng ồn ào không lúc nào ngớt:
tiếng máy khâu chạy xành xạch, các nữ diễn viên hợp xướng của ban ca
kịch luyện giọng, chàng sinh viên hát lên những âm giai trầm trầm, một
diễn viên say rượu gần như mất trí đọc to những lời của vai mình đóng, các
ả gái điếm say bí tỉ lè nhè kêu thét như điên loạn. Và trong óc tôi bỗng
dưng nảy ra một câu hỏi tự nhiên nhưng nan giải: “Những người này làm
tất cả những cái đó để làm gì?”
Giữa đám thanh niên nghèo đói ấy có một gã hói đầu, tóc hung, người
gân guốc, bụng phệ, chân khẳng khiu, mồm rộng, răng giống như răng
ngựa, vì vậy mà người ta gọi gã là “Ngựa Hung”. Đã ba năm ròng gã chạy
theo việc kiện tụng với họ hàng là những con buôn ở Simbirsk, và tuyên bố
với mọi người rằng:
‘Tớ cũng chẳng thiết sống, nhưng tớ sẽ làm cho bọn chúng khuynh gia
bại sản! Chúng sẽ phải đi ăn xin tới cùng trời cuối đất, sống vài ba năm
bằng của bố thí, sau đó tớ sẽ hoàn lại cho chúng tất cả những gì mà tớ được
kiện, sẽ giả lại hết và hỏi: “Thế nào, hở lũ quỷ sứ?” Thế mới biết tay!
– Đó là mục đích của đời mày đấy à, Ngựa Hung? ‒ Mọi người hỏi gã.
– Tớ đã để tất cả tâm trí vào việc ấy và không thể làm gì khác nữa!
Suốt ngày gã có mặt ở tòa án địa phương, tòa thượng thẩm, phòng làm
việc của luật sư bào chữa, và thường thường cứ chiều tối gã cho xe ngựa
chở về nhiều túi nhỏ, gói, chai lọ và tổ chức ngay tại căn phòng bẩn thỉu
với cái trần nhà bị sụt và sàn nhà cong tớn những bữa đánh chén ồn ào. Gã
mời đến cả sinh viên lẫn các cô thợ may ‒ tóm lại là tất cả những ai muốn
ăn uống no say. Còn Ngựa Hung chỉ uống rượu rum, một thứ rượu hễ dây
ra khăn bàn, áo quần và sàn nhà đều để lại những vết đỏ thẫm không sao
tẩy được. Sau khi uống say, gã la lớn:
