Nhưng cũng vào những năm 80, học thuyết cách mạng vĩ đại ‒ chủ nghĩa
Marx ‒ đã xuất hiện ở Nga và đang trên đà phát triển mạnh mẽ; nó xua tan
bóng tối của chế độ phản động, soi sáng con đường đúng đắn duy nhất để
tiến lên. Cũng vào những năm ấy, ở Kazan, người kế tục thiên tài học
thuyết Marx ‒ Engels là V. I. Lenin đã trưởng thành về mặt tư tưởng và
chính trị. Ở một số thành phố đã thành lập những nhóm Marxist đầu tiên.
Một trong những nhóm xuất sắc trong thời kì này là nhóm Kazan do nhà
cách mạng nổi tiếng N. E. Fedoseev lãnh đạo.
Vai trò của Fedoseev trong việc tuyên truyền chủ nghĩa Marx và cuộc
đấu tranh của ông chống lại phong trào dân túy đã được V. I. Lenin đánh
giá cao trong bài báo Mấy lời về N. E Fedoseev, Lenin viết:
“Đối với vùng Povolzhie cũng như đối với một số địa phương thuộc khu
vực trung tâm nước Nga, vai trò của Fedoseev rất quan trọng; quần chúng
đang ở trong bước ngoặt sang chủ nghĩa Marx và chịu ảnh hưởng rất lớn
của nhà cách mạng thiên tài và vô cùng trung thành với sự nghiệp cách
mạng ấy.”
Thế giới quan của Peskov trong tác phẩm tuy chưa phát triển thật hoàn
thiện, nhưng con đường anh đi đã được phác họa và được xác định. Con
đường đó nhất định sẽ dẫn anh đến với giai cấp vô sản, với chủ nghĩa Marx,
với cách mạng.
Trong Những trường đại học của tôi, vấn đề nhân dân và giới trí thức
chiếm một vị trí quan trọng. Câu hỏi “Làm gì?” thường xuyên được đặt ra
trước Peskov lúc còn ở nhà ông ngoại cũng như khi đi kiếm sống giờ đây
lại có một ý nghĩa mới mẻ đối với chàng thanh niên.
Thời thơ ấu và niên thiếu, Peskov đã trải qua trường học đường đời gian
khổ. Nhưng sau khoảng thời gian cực nhọc ấy, chàng thanh niên đã có ước
mơ về cuộc sống tươi đẹp, nhân đạo, với những “con người cao thượng”.
Anh đồng ý với lời khuyên nhủ của Yevreinov, một học sinh trung học
cũng hay mơ mộng và ngây thơ như anh. Anh đã tới Kazan để thi vào
trường đại học. Suốt thời gian khoảng bốn năm sống ở Kazan, trong tâm trí
