Ở phía ấy, trong bóng tối, một vật gì bằng đồng trông tựa như chiếc mũ
sắt của lính thành La Mã lấp lánh lờ mờ và huyền ảo. Tôi đoán đấy là ống
thông hơi của lò sưởi.
Trong phòng vang lên những giọng nói trầm trầm, những tiếng nói sôi
nổi lẫn lộn trong bóng tối hỗn độn. Không còn hiểu được là ai nói gì nữa.
Phía trên đầu tôi, từ trên bệ cửa sổ có tiếng người hỏi to, giọng giễu cợt:
– Chúng ta có định đọc hay không đây?
Đó là tiếng của chàng thanh niên xanh xao tóc dài. Tất cả mọi người im
bặt, chỉ còn nghe thấy giọng trầm trầm của người đọc. Những ánh diêm
bùng lên, những đốm lửa thuốc lá đỏ hồng lấp lánh chiếu sáng những
khuôn mặt đăm chiêu và những cặp mắt nheo lại hoặc mở to.
Buổi đọc sách kéo dài đến mệt lử cả người, tôi không thể nghe thêm
được nữa, mặc dầu tôi rất thích những lời lẽ sắc sảo và đầy nhiệt tình ấy,
chúng được xếp đặt một cách dễ dàng và đơn giản thành những ý tưởng
rành mạch.
Thình lình, gần như bất ngờ, giọng người đọc bị cắt ngang, khắp phòng
vang lên những tiếng hét phẫn nộ.
– Đồ phản bội!
– Những lời sáo rỗng!…
– Đó là sự báng bổ đối với những người anh hùng đã đổ máu.
– Sau khi Generalov và Ulyanov
Từ trên bệ cửa sổ lại vang lên giọng nói của chàng thanh niên:
– Các vị ơi, có nên thay những lời chửi rủa bằng cách phản đối nghiêm
chỉnh và thực sự không nhỉ?
Tôi không ưa những cuộc tranh luận và không quen nghe tranh luận. Tôi
rất khó theo dõi những thay đổi bất thường của dòng tư tưởng bị kích động
và thái độ tự ái lộ liễu của những người tranh luận luôn làm cho tôi bực
mình.
Chàng thanh niên từ trên bệ cửa sổ cúi xuống hỏi tôi:
