chỉ biết rằng nó không nói lời nào, chỉ nhìn giống như cái nhìn của con
chim. Có thể nó biết người ta sẽ làm gì với nó cũng nên! Mãi đến khi
Stach dùng bàn tay nắm lấy nó trong nhà kho, bắt nằm ra nền đất và sau
khi lột áo sơ mi, phẩy tay từ phía sau tai, lúc bấy giờ Janko mới hét lên:
- Mẹ ơi! - Và cứ mỗi lần roi quật xuống là một lần nó - Mẹ ơi! Mẹ
ơi! - Nhưng càng lúc càng kêu nhỏ dần, yếu dần. Cuối cùng, sau lần thứ
bao nhiêu đó thằng bé im bặt và không lên tiếng gọi mẹ nữa...
Cây vĩ cầm khốn khổ, cạm bẫy!...
- Ôi, đồ ngu ngốc, lão Stach thật tồi tệ! Ai lại đi đánh trẻ con như
vậy? Nó bé tí tẹo, yếu ớt và lúc nào cũng chỉ sống thoi thóp.
Người mẹ đi đến, nhận đứa trẻ, mang nó về nhà... Ngày hôm sau,
Janko không dậy được, buổi tối ngày tiếp theo nó đã nằm hấp hối trên
chiếc tràng kỉ dưới tấm thảm vải thô.
Chim én hót líu lo trong bụi anh đào mọc ở sát nhà; tia nắng mặt trời
luồn qua cửa kính hắt tia sáng vàng chói lọi lên đầu đứa bé và lên cả
khuôn mặt không còn vệt máu nào. Tia mặt trời nọ giống như con
đường làng mà theo đó tâm hồn cậu bé sẽ ra đi. Cũng còn may là dẫu
rằng vào giờ phút cuối cùng trước khi chết, tâm hồn đó đã được ra đi
trên con đường rộng rãi, đầy nắng, vì lúc còn sống, nó toàn phải đi trên
con đường hầu như chỉ toàn chông gai. Trong lúc này, bộ ngực gầy gò
vẫn thoi thóp thở, còn khuôn mặt thằng bé như đang chăm chú lắng
nghe những tiếng động của làng quê, thứ âm thanh lọt vào qua cửa sổ
rộng mở. Đó là buổi tối, các cô gái cắt cỏ trên đường trở về hát vang
khúc hát: “Ôi, trên dòng suối nhỏ trong xanh!”, còn từ bờ suối vọng
đến tiếng sáo. Janko lắng nghe lần cuối cùng xem làng quê hát như thế
nào... Trên tấm thảm bên cạnh nó, chiếc vĩ cầm làm từ thanh gỗ lợp nhà
của nó vẫn nằm nguyên.
Bỗng nhiên, khuôn mặt đứa trẻ sắp chết sáng lên, còn từ đôi môi
trắng nhợt bật ra tiếng thì thầm:
- Mẹ đấy ư?...
