đàn ông không chớp mắt trước cái chết, nhưng cái gì sẽ xảy ra với cô
con gái? Khi nghĩ về tất cả những điều đó, lão cảm thấy rằng không chỉ
có Chúa từ bỏ lão, mà cả lí trí cũng rời xa lão. Không có chút ánh sáng
nào trong màn đêm đen kịt mà lão nhìn thấy ở phía trước mình, còn nỗi
đau đớn nhất thậm chí lão không biết gọi tên là gì nữa.
Nỗi đau lớn nhất đó chính là nỗi nhớ Lipince. Nỗi nhớ ấy hành hạ
lão cả ngày và đêm, càng hành hạ khủng khiếp hơn vì lão không biết đó
là cái gì, lão cần cái gì, tâm hồn nông dân trong lão khao khát hướng
tới cái gì và vì cái gì đang quằn quại đau khổ: còn lão cần cánh rừng
thông, cánh đồng và căn nhà tranh mái rơm, và những ông chủ, và
những người nông dân, và cha đạo, và tất cả mọi thứ, những cái cần
cho một mái ấm gia đình bám víu, còn cái mà trái tim khao khát, thì
không thể tách ra được, khi tách rời nó ra thì sẽ rớm máu. Người đàn
ông cảm thấy rằng có một cái gì đó đang nén lão xuống đất. Đôi khi lão
cảm thấy vui vì có người nắm tóc kéo bay lên và đập đầu vào tường
hoặc lao xuống đất, hoặc rống lên như chó bị xích, hoặc kêu gào như
trong khi lạc - gọi ai? Bản thân lão không biết. Bây giờ đây, lão đang bị
thối mục dưới gánh nặng không biết là cái gì này, đang rơi xuống, còn
thành phố xa lạ này cứ gầm thét và gầm thét; lão rên rỉ và cầu xin Chúa
Jesus, còn ở đây không có cây thánh giá, không ai lên tiếng trả lời, chỉ
có thành phố gầm gào và gầm gào, còn trên giường cô con gái vẫn ngồi
với đôi mắt nhìn chằm chằm xuống đất, cô đói khát, và cô im lặng chịu
đựng. Một chuyện lạ! Hai người họ ngồi cùng với nhau và thông
thường suốt cả ngày dài không ai nói với ai câu nào. Họ sống giống
như đang có mối bất hòa lớn với nhau, sống như vậy thật tồi tệ và nặng
nề, song họ biết nói gì? Những vết thương đang sưng mủ tốt hơn hết là
không nên chạm vào. Chẳng lẽ nói rằng không còn tiền trong túi, không
còn khoai tây trong bếp, không còn giải pháp nào trong đầu.
Họ cũng không nhận được sự trợ giúp từ bất cứ người nào. Người Ba
Lan sinh sống ở New York rất nhiều, nhưng những người giàu có
không ai định cư ở khu vực quảng trường Chattam. Tuần thứ hai sau
khi đến đây, đúng ra họ có biết hai gia đình Ba Lan, gia đình thứ nhất
