trong quan hệ tình cảm của nhà thơ với Maximilian đã là ba yếu tố chủ đạo
tạo nên cái nền cho tiểu thuyết hình thành. Tuy nhiên những kỷ niệm cá
nhân trong tình yêu với Lotte, những trải nghiệm trong cuộc sống nơi thôn
đã, những dữ liệu từ nguyên mẫu... khi đưa vào tác phẩm đã được ngòi bút
tài năng Goethe tái tạo, bồi đắp và hư cấu rất công phu, giàu sáng tạo nghệ
thuật để có được một chàng Werther điển hình cho cả một thế hệ thanh niên
đương thời bị tù hãm trong xã hội phong kiến chuyên quyền, một thế hệ
khao khát vươn tới tự do, hạnh phúc và bình đẳng xã hội, ước mong được
"cưỡi lên cánh hạc để bay tới bến bờ của đại đương Vô lượng, ao ước được
ghé môi vào chén rượu sủi tăm của Vô biên để uống lấy niềm hoan lạc của
Đời đang ầm ào vỗ sóng..." Có điều là Goethe đã viết nên tác phẩm này với
tất cả tâm hồn, hoặc như sau này đã thú nhận với viên thư ký Eckermann
vào ngày 2 tháng Giêng năm 1824, ông "giống một con chim bồ nông, nuôi
dưỡng tác phẩm bằng máu của chính trái tim mình."
Và như người Đức thường nói, cái gì đến từ trái tim sẽ đến được với trái
tim. Werther của Goethe cũng vậy. Nó được tác giả viết bằng cả trái tim
liên tục trong một tháng và đã đến được với trái tim của muôn vạn con
người.
**
Mùa hè năm 1774, tiểu thuyết Nỗi đau của chàng Werther đã được in và
bày bán trong Nhà sách Weygang tại Leipzig. Ngay lập tức tác phẩm gây
xôn xao trong dư luận, tạo một cú sốc mạnh với công chúng và khơi nguồn
cho "Cơn sốt Werther" hoặc như có nhà phê bình khẳng định, đã tạo nên
một "trận dịch Werther" từ Đức lan tràn khắp châu Âu. Chi riêng năm
1775, ngoài những lần in theo nguyên tác của nhà sách Weygang, có tới
tám lần các nhà xuất bản “khuyết danh" ở Đức in chui và phát hành cuốn
tiểu thuyết. Werther đã trở thành cuốn sách bán chạy nhất ở Đức và châu
Âu. Tác phẩm nhanh chóng được dịch sang nhiều thứ tiếng và truyền bá
rộng rãi ngoài biên giới nước Đức. Ngay đầu năm 1775, Werther được xuất
