nghèo trông vào những người giàu ở kế cận mình và tin tưởng rằng có
ngày họ cũng sẽ nối bước những người đó. Không phải lúc nào họ
cũng sai. Một số gia tài được gây dựng bởi những người xuất thân
khiêm tốn. Tuy vậy, các ngoại lệ không tạo ra quy luật. Nước Mỹ vẫn
có một tầng lớp dưới. Chỉ là không giống người nghèo ở các xã hội
quý tộc, những người Mỹ nghèo không còn coi hoàn cảnh của họ là
bất cứ thứ gì khác ngoài là một sự phản bội những kỳ vọng của chính
họ.
Các quan niệm khác nhau về cái nghèo trong phạm vi xã hội quý
tộc và dân chủ đặc biệt rõ ràng, Tocqueville cảm nhận, trong thái độ
của gia nhân với chủ nhân. Trong các chế độ quý tộc, gia nhân thường
chấp nhận vị trí của mình với thái độ tốt; không phải là họ không thể
nuôi dưỡng, theo cách dùng từ của Tocqueville, “những suy nghĩ cao
xa, niềm kiêu hãnh và lòng tự trọng mạnh mẽ”. Trong những nền dân
chủ, trái lại, sự tuyên truyền của báo chí và công luận không ngừng
hứa hẹn với các gia nhân rằng họ cũng có thể đạt đến những đỉnh cao
của xã hội và làm ra cơ nghiệp như các nhà công nghiệp, quan tòa,
khoa học gia hay thậm chí tổng thống. Mặc dù cảm thức về cơ hội
không giới hạn có thể ban đầu kích thích ở họ một sự hồ hởi bề mặt,
nhất là ở những người trẻ, và mặc dù nó quả thực đã khuyến khích
những người tài năng nhất và may mắn nhất trong số đó đạt được các
mục tiêu của mình, nhưng theo thời gian và khi đa số đều thất bại
trong việc tự vươn lên được, Tocqueville nhận xét rằng tâm trạng họ
trở nên u ám, nỗi cay đắng xâm lấn và bóp nghẹt tinh thần họ, và nỗi
căm ghét bản thân và chủ nhân của họ sinh sôi mãnh liệt.
Hệ phân cấp thứ bậc cứng nhắc đã tồn tại trong hầu hết xã hội
phương Tây cho đến tận cuối thế kỷ 18, nó từ chối mọi hy vọng về sự
vận động xã hội, ngoại trừ những trường hợp hiếm hoi nhất là hệ
thống được John xứ Salisbury và John Fortescue tôn vinh, vốn dĩ là
bất công theo hàng nghìn cách quá rõ ràng, nhưng nó mang đến cho
những người ở thứ bậc thấp kém nhất một sự tự do đáng kể: tự do
