đoạn tiền hiện đại: “Giá như Chúa rủ lòng thương cho ta chết sớm như
thế, hẳn ta sẽ coi bản thân được phúc lớn.”
9.
Nhưng thời hiện đại vốn chẳng mấy rộng lượng, và cũng chẳng mấy tử
tế, đối với chủ nghĩa bi quan.
Kể từ đầu thế kỷ 19, các nhà văn và nhà xuất bản phương Tây đã
tìm cách truyền cảm hứng cho, và trong quá trình đó đã vô ý làm buồn
lòng, độc giả của họ bằng các tự truyện của những người hùng tự lập
và bản tóm lược lời khuyên nhắm đến những câu chuyện chưa thành
hình, có tính luân lý về sự chuyển hóa cá nhân hàng loạt, cùng sự đạt
được nhanh chóng của cải vô biên và hạnh phúc lớn lao.
Tự truyện của Benjamin Franklin (đến khi ông mất năm 1790 vẫn
chưa hoàn thành) có lẽ là cuốn khởi xướng của thể loại này, kể về một
thanh niên không xu dính túi, một trong mười bảy người con của một
nhà làm nến ở Boston, cuối cùng đã thu thập được, hoàn toàn nhờ trí
tuệ của mình, không chỉ một tài sản mà cả tình bạn và lòng ngưỡng
mộ từ một số nhân vật quan trọng nhất thời đại ông. Câu chuyện về sự
tự vươn lên của Franklin, và những câu văn ông trích (“Ngủ sớm, dậy
sớm làm người ta khỏe mạnh, giàu có và sáng suốt”; “Không gì thu
được mà không có đau đớn”), thuộc về một mảng văn học bao la có ý
định khai trí cho những độc giả sở hữu phương tiện khiêm tốn nhưng
tham vọng lớn lao. Trong vô số nhan đề sách của hạng mục này về
sau, chúng ta có Getting On in the World (Để thành đạt) của William
Mathew (1874), On the Road to Riches (Trên đường đến giàu sang)
của William Maher (1876), The Secret of Success in Life (Bí quyết
thành công trong cuộc sống) của Edwin T. Freedley (1881), How to
Succeed (Làm sao để thành công) của Lyman Abbott (1882), The Law
of Success (Luật thành công) của William Speer (1885) và The
Problem of Success for Young Men and How to Solve It (Vấn đề thành
công cho người trẻ và cách giải quyết) của Samuel Fallows (1903).
