chúng thay đổi thành một người thông minh, siêng năng và trung thực.
Những phản ánh tiêu cực của cha mẹ có thể dễ dàng bóp méo hình ảnh về bản
thân của con cái.
Trong một chương trình truyền hình về trẻ em, cậu bé Ted, 12 tuổi, đã hỏi tôi:
“Bố cháu gọi cháu là đồ lười nhác, hoang dã và ngu dốt. Ông ấy có nói thật
không? Cháu thì không nghĩ là mình lại như vậy.”
“Hãy nói cho ta biết, nếu bố cháu nói cháu là một triệu phú, cháu có tin ông
ấy không?” tôi hỏi.
“Không, cháu biết mình chỉ có 17 đô-la trong ngân hàng và như thế thì không
phải là triệu phú. Ồ, cháu hiểu rồi. Cháu không phải là một đứa trẻ đáng ghét
chỉ vì bố cháu nói như vậy,” Ted trả lời.
Tôi nhắc lại: “Cũng như chuyện cháu biết mình có bao nhiêu tiền, cháu biết
cháu là người như thế nào, đừng bận tâm tới những điều mà bất cứ ai khác nói
với cháu, thậm chí người đó có là cha cháu đi chăng nữa. Bởi vì người gọi
cháu như vậy là cha cháu, là người mà cháu yêu thương và tôn trọng nên cháu
sẽ khó khăn hơn để chắc chắn rằng mình không phải là người như ông ấy
miêu tả thôi.” Những cái mác tiêu cực với ý định điều chỉnh trẻ có thể trở
thành gánh nặng cho trẻ trong suốt cuộc đời.
Cách đây vài năm, Pablo Casals, một nghệ sĩ cello và nhà nghiên cứu khoa
học nhân văn vĩ đại, đã nói về trẻ em và tầm quan trọng của việc làm cho
chúng cảm thấy đặc biệt. Ông nói: “Nói cho trẻ những điều hiển nhiên như
hai nhân hai bằng bốn là chưa đủ. Cha mẹ cần nói với con cái mình: ‘Con là
một điều kỳ diệu! Con là một phép màu! Từ trước tới nay chưa từng có và sẽ
không bao giờ có một đứa trẻ nào giống như con nữa.”’
Một số đứa trẻ thật may mắn. Cha mẹ chúng đồng tình với Pablo Casals và
biết cách làm thế nào để giúp chúng cảm thấy mình thật đặc biệt.
Edith, 10 tuổi và mẹ cô bé đang đi mua sắm tại một cửa hàng bách hóa. Đột
nhiên họ nghe thấy tiếng khóc của một cậu bé. Có vẻ như cậu bé bị lạc đường.
Một lát sau, nhân viên an ninh đã tìm thấy cậu bé và giúp cậu đi tìm mẹ của
81
