gái hiền lành, mộ đạo, cô còn là một tâm hồn thiết tha yêu sự sống, một con
người biết đấu tranh cho hạnh phúc của mình. Bao nhiêu đe dọa, bao nhiêu
nhục hình vẫn không làm cô ngã lòng. Cô đã chiến thắng những tư tưởng
bi quan, đầu hàng, và đã tìm mọi cách thoát ra khỏi tu viện hắc ám, tuy
cuộc sống trước mắt còn dành cho cô sự hãi hùng. Hình ảnh Suzanne là
hình ảnh người phụ nữ Pháp có nghị lực và can đảm, ngày mai đây sẽ cùng
toàn dân xông vào phá ngục Bastille để giải phóng cho mình và giải phóng
cho dân tộc. Cũng vì ý nghĩa cách mạng đó của tác phẩm mà Nữ tu sĩ, viết
xong năm 1760, mãi đến năm 1796, sau cuộc cách mạng tư sản Pháp và
sau khi nhà văn từ trần, mới được xuất bản.
Truyện này được viết theo thể loại triết lý, một thể loại được sử dụng
rộng rãi ở thế kỷ XVIII. Nhằm mục đích phổ biến rộng rãi các tư tưởng
chính trị, triết học đến quảng đại quần chúng, các nhà văn Ánh sáng đã
dùng những loại truyện này để làm cho người đọc dễ tiếp thụ những quan
điểm của mình. Chúng ta đều biết Voltaire rất sở trường về loại văn này và
đã để lại nhiều kiệt tác như Candide, Người chất phác… Các truyện khác
của Diderot như Người cháu của Rameau, Jacques, anh chàng định mệnh
chủ nghĩa đều là những truyện triết lý. Nhân vật Suzanne làm ta nghĩ đến
hình ảnh những “con người tự nhiên” mà ta thường thấy trong nền văn học
thế kỷ XVIII. Đó là những con người trong trắng, ngây thơ, chưa hề bị
những ảnh hưởng xấu xa của các quan hệ tư sản làm hư hỏng. Suzanne
không phải là một người vô thần, trái lại, cô hết lòng kính Chúa, mộ đạo.
Nhưng lương tri sáng suốt của “con người tự nhiên” không thể chấp nhận
những tội ác hàng ngày diễn ra trong tu viện, những nghi lễ vô lý người ta
bày ra ở đấy để mê hoặc các nữ tu sĩ đáng thương Suzanne, do những điều
chứng kiến ở tu viện, đã nhìn nhận được những lừa bịp trắng trợn của
những kẻ mạo danh Chúa để làm những điều bỉ ổi.
Đây là điểm là cho Nữ tu sĩ khác với truyện triết lý của nhiều nhà văn
khác. Thường thường trong các truyện triết lý, nhà văn quan tâm đến sự
minh họa tư tưởng của mình hơn là mô tả tâm lý nhân vật. Ngược lại,
Suzanne có một đời sống nội tâm khá tế nhị, phong phú. Với một ngòi bút
