hầm mộ ấy có thể là nơi chôn một thầy tế. Nhưng thầy tế không phải chịu
cái khổ của con người như vua. Tại vì người da trắng đem đến cho chúng tôi
mấy chữ ‘ông toàn quyền’, làm cho mấy thằng ngu tự gọi mình là vua như
ngày hôm nay.”
Richard xin lỗi. Chàng biết người Igbo nổi tiếng là một bộ lạc theo chế
độ dân chủ cả ngàn năm; nhưng cũng có một bài trong số vài bài tham luận
về những cổ vật của người Igbo-Ukwu mới vừa khám phá cho rằng người
dân Igbo-Ukwu đã một thời có vua nhưng sau đó từ bỏ chế độ này. Người
Igbo, nói tóm lại, là những người sẵn sàng từ bỏ cả thần linh nếu các vị thần
này không còn linh nghiệm nữa. Richard, ngồi tần ngần một lúc, tưởng
tượng đến cuộc đời của những người có thể sáng tạo ra cái đẹp tinh diệu và
tuyệt hảo như thế từ thời Alfred the Great
. Chàng muốn viết về điều này,
dựa trên điều này mà sáng tạo, nhưng chàng không biết chắc nó là cái gì. Có
thể là một tiểu thuyết dựa vào đề tài này, trong đó nhân vật chính là một nhà
khảo cổ học đào những cổ vật bằng đồng đúc rồi hóa thân trở về sống trong
nền mỹ thuật cổ đại ấy?
Chàng cảm ơn lão Anozie và đứng dậy để ra về. Lão nói điều gì đó và
Emeka nói, “Lão hỏi là anh không chụp ảnh lão sao? Tất cả những người da
trắng đến đây đều chụp ảnh”.
Richard lắc đầu. “Không, tiếc quá. Tôi không mang máy ảnh theo.”
Emeka cười rộ. “Lão hỏi anh là loại người da trắng gì? Tại sao anh đến
đây và anh làm nghề gì?”
Lúc lái xe về hướng Nsukka, Richard cũng tự hỏi chàng đang làm gì,
và càng lo lắng hơn với câu hỏi, mình sẽ viết cái gì.
Căn nhà của trường đại học trên đường Imoke được dành riêng cho các
nhà nghiên cứu và nghệ sĩ; nó rất đơn sơ, gần như là nơi ở của người tu khổ
hạnh; chàng nhìn hai cái ghế bành trong phòng khách, chiếc giường đơn,
mấy cái tủ trống không trong nhà bếp, cảm thấy quen thuộc như đang ở nhà.
Căn nhà đầy vẻ yên tĩnh cần thiết và thích hợp. Tuy thế, khi chàng đến thăm
Olanna và Odenigbo, nàng nói, “Tôi nghĩ chắc anh muốn dọn căn phòng cho
