Richard lắc đầu. Đáng lẽ chàng nên mang khoai lang và thức uống. Chỉ
sau khi đến chia buồn chàng mới biết phải làm những gì. Chàng cứ tưởng
rằng đến thăm là đủ rồi, tưởng mình sẽ như một thiên thần vĩ đại mang đến
cho gia đình những giây phút cuối cùng trong cuộc đời của con trai họ và
nhờ vậy, chàng có thể phần nào xoa dịu nỗi đau đớn về cái chết của con họ,
đồng thời tự giúp chính mình. Nhưng đối với họ, chàng cũng chẳng khác gì
những người đã từng đến chia buồn khác. Cuộc viếng thăm của chàng không
làm thay đổi được sự thật là con của họ đã thành người thiên cổ.
Chàng đứng dậy ra về, biết rằng cũng chẳng có gì thay đổi trong lòng
mình; chàng vẫn mang theo cái cảm giác đeo đẳng chàng suốt từ Kano. Rất
thường xuyên, chàng ao ước mình có thể trở nên điên rồ hay trí nhớ của
mình có thể tự quên đi mọi việc. Nhung thay vì thế trí não chàng trở nên thật
rành mạch, sáng suốt đến độ chàng chỉ cần khẽ nhắm mắt là có thể thấy mới
nguyên những xác chết ở sân bay và có thể hồi tưởng cả cường độ âm thanh
của tiếng la hét. Trí óc chàng trở nên thật trầm lặng. Đủ trầm lặng để chàng
có thể viết những câu rất bình tĩnh trả lời những lá thư đầy hoảng hốt của
bác Elizabeth; để báo cho bác biết là chàng rất an toàn và không có ý định
trở về Anh. Chàng cũng xin bác đừng có gửi bằng đường hàng không mấy
tờ báo có bài viết được bác dùng bút chì khoanh tròn, đánh dấu về cuộc
thảm sát tập thể những người Nigeria yếu đuối vô tội. Mấy bài viết này làm
chàng bực mình. “Những mối thù thời cổ xưa giữa các bộ lạc với nhau”, tờ
Herald viết, là lý do của cuộc thảm sát; tờ tạp chí Time đặt cho bài báo cái
tựa đề NGƯỜI PHẢI XUỐNG TAY, một khẩu hiệu được in trên mấy chiếc
xe tải chở hàng của người Nigeria nhưng tác giả bài báo đã dùng chữ xuống
tay theo nghĩa đen của nó và giải thích là người Nigeria bản chất rất bạo
động; họ còn viết về sự cần thiết của những nhát “chém” đối với hành khách
của mấy cái xe tải này. Richard gửi một lá thư nghiêm khắc đến tờ tạp chí
Time.
Theo tiếng Anh Pidgin
, chàng giải thích, xuống tay ở đây có nghĩa là
ăn. Ít ra tờ Observer có vẻ khéo léo hơn khi họ viết là nếu Nigeria tồn tại sau
cuộc tàn sát người Igbo, quốc gia này có thể tồn tại ở bất cứ tình trạng nào.
