Vậy thì bác sĩ Krokowski nói gì
? Ông ta luồn lách trong những ngõ
ngách tư tưởng thầm kín nào đây? Hans Castorp cố tập trung trí óc để nắm
bắt nội dung bài diễn thuyết, điều này không phải là dễ vì chàng đã chẳng
được nghe khúc đầu và trong khi mơ màng tơ tưởng tấm lưng mềm của
Madame Chauchat lại bỏ lỡ mất đoạn tiếp theo. Ông ta diễn giải về một sức
mạnh… cái sức mạnh đặc biệt… tóm lại, sức mạnh của tình yêu là điều ông
ta hăng say phân tích. Phải rồi! Đó là chủ đề chung của loạt bài diễn thuyết,
và bác sĩ Krokowski còn có thể nói về đề tài nào khác nữa nếu không phải
đề tài hấp dẫn này, lĩnh vực chuyên môn của ông ta. Nhưng đồng thời chàng
lại có cảm giác hơi nhột nhạt, vì bỗng dưng được ngồi nghe giảng về tình
yêu, trong khi từ trước tới nay chỉ quen nghe rặt những món khô khan như
bộ truyền chuyển động trong máy tàu. Làm cách nào để mở lời trình bày
những điều thầm kín và tế nhị ấy giữa thanh thiên bạch nhật, trước một cử
tọa đông đảo gồm cả đàn ông lẫn đàn bà? Bác sĩ Krokowski sử dụng ngôn
ngữ nửa văn thơ lãng mạn nửa khoa học thường thức, thẳng thắn và trần trụi
một cách không kiêng nể, nhưng lại nói bằng giọng ngân nga như hát, làm
cho chàng trai trẻ Hans Castorp hơi ngơ ngác thẹn thùng, và có lẽ cũng vì lý
do này mà các quý bà gò má ửng hồng còn các quý ông phải ngoáy lỗ tai.
Đặc biệt hơn nữa diễn giả luôn luôn nhắc đến “tình yêu” một cách đầy ẩn ý,
khiến người nghe không biết nên hiểu thế nào cho đúng, liệu đó là cảm xúc
thanh tao hay ham mê xác thịt, - và cảm thấy choáng váng nôn nao như
người say sóng. Trong đời Hans Castorp chưa bao giờ được nghe cái từ ấy
nói ra với một mật độ dày đặc như ở đây ngày hôm nay, thậm chí nếu suy
nghĩ kỹ thì hình như tự chàng chưa bao giờ thốt ra cái từ này và cũng chưa
bao giờ được nghe từ miệng một người lạ. Cũng có thể chàng nhầm lẫn,
nhưng chàng cảm thấy việc lặp đi lặp lại thường xuyên cái từ này không
mang lại ích lợi gì cho nó. Ngược lại là đằng khác, cái từ hai âm kép nhầy
nhụa với chữ thứ hai mềm oặt phải uốn môi nghe mãi lại khiến chàng thấy
nhơ nhuốc đến kinh tởm, nó làm chàng liên tưởng tới sữa ôi - một thứ chất
lỏng đùng đục màu trắng ngả sang xanh, nhơn nhớt, nhất là lại được nói ra
bằng giọng hùng hồn sôi nổi của bác sĩ Krokowski. Vì phải công nhận rằng
ông ta là một diễn giả có tài phát ngôn những điều ghê gớm khó lọt tai mà
