NÚI THẦN - Trang 178

lại không khiến người nghe phẫn nộ bỏ ra ngoài. Ông ta không dừng ở chỗ
nói toạc móng heo những điều ai cũng biết nhưng chẳng bao giờ dám thốt
nên lời, với một khí thế tấn công như vũ bão; hơn thế ông ta còn đập tan mọi
ảo tưởng thanh cao, vinh danh thực tế trần trụi, dồn đến sát chân tường niềm
tin vốn dĩ rất nhạy cảm của con người dựa trên cơ sở đức hạnh của người già
và bản chất trong trắng thiên thần của trẻ thơ. Thêm vào đó mặc dù bận lễ
phục ông ta vẫn bẻ cái cổ áo khoác mềm ra ngoài cho nó phủ kín vai và đi
xăng đan để hở đôi tất xám như mọi khi, có lẽ với dụng ý thể hiện cá tính
đầy lý tưởng và kiên định của mình, nhưng cách phục trang lập dị ấy chỉ
khiến Hans Castorp rùng mình kinh sợ. Với sự hỗ trợ của một đống giấy tờ
sách vở nằm trên bàn, ông ta củng cố cho các quan điểm của mình bằng đủ
thứ ví dụ và giai thoại, thậm chí còn nhiều lần trích dẫn thơ văn, mục đích
chính là để mô tả tình yêu trong một hình hài khủng khiếp, với những biến
đổi hãi hùng, đau đớn và kinh dị từ biểu hiện bên ngoài cho đến sức mạnh
tiềm ẩn bên trong. Trong tất cả các dục vọng tự nhiên của con người, ông ta
giảng giải, thì đây là ham muốn tráo trở và nguy hại nhất, đầy mâu thuẫn và
sai trái từ trong bản chất, và điều đó chẳng có gì là lạ. Vì cái dục vọng mãnh
liệt này có bản chất không đơn thuần mà là một tập hợp vô cùng phức tạp,
và mặc dù từ trước tới nay về tổng quát nó vẫn được công nhận là hợp đạo
lý, - nhưng lại tập hợp trong mình rặt những điều sai trái. Và bởi chưng con
người ta hoàn toàn có thể, và có quyền, bác sĩ Krokowski tiếp tục phát triển
lý lẽ của mình, dùng lý trí sáng suốt mà chối bỏ nó, vì từ sai trái bộ phận tất
sẽ dẫn đến sai trái tổng quát, thì khi ấy người ta buộc phải xét đến từng phần
luân lý của cả cái tổng thể nọ, hay là luân lý tổng quát của từng sai trái bộ
phận. Đó là một đòi hỏi mang tính logic, và ông ta yêu cầu thính giả luôn
luôn bám sát điều này. Đó cũng chính là sức kháng cự tinh thần và nhận
thức về chuẩn mực, là trực giác về đạo đức và trật tự - ông ta suýt buột
miệng nói rằng của tầng lớp tiểu tư sản - mà những tác động cân bằng và
hạn chế của chúng khiến các sai trái bộ phận tan ra hòa trộn vào nhau, nhập
thành một tổng thể hợp lý và hữu ích, một quá trình thường gặp và rất đáng
hoan nghênh, mặc dù kết quả nó mang lại (như bác sĩ Krokowski chua thêm
bằng giọng khinh thường) thì người làm công tác y khoa và nhà tư tưởng